Mijn dochter van 26 heeft acne vulgaris. Ze eet goed, gebruikt alleen maar natuurlijke producten op haar gezicht, sport en doet in het algemeen haar best fit en gezond te leven. Haar acne houdt desondanks aan. Haar huisarts stelde lichttherapie voor: niet van het soort dat bij winterdepressies wordt gebruikt, maar eentje met rode en blauwe lichtgolven. IS DAT EEN GOED IDEE?
– P.S., per e-mail
Van acne wordt meestal aangenomen dat het na de puberteit vanzelf overgaat. Maar in werkelijkheid heeft meer dan 50 procent van de vrouwen en 40 procent van de mannen na hun vijfentwintigste nog acne in het gezicht. Uw dochter staat dus niet alleen. Ook blijft acne bij volwassenen vier maal zo vaak aanwezig bij vrouwen als bij mannen. De eerste logische vraag is of uw dochter werkelijk al alle mogelijke oorzaken van haar acne heeft onderzocht. U noemt al voeding. In het verleden zijn de meeste artsen voorbijgegaan aan de link tussen voeding en acne, maar inmiddels begint dit concept terrein te winnen. Uit metingen in bevolkingsgroepen die niet verwesterd zijn, blijkt dat daar maar weinig acne voorkomt. Wanneer mensen een meer westers voedingspatroon gaan volgen, blijkt acne meer voor te komen. Zo zijn lokale bevolkingsgroepen in Paraguay en in Papoea Nieuw-Guinea die een meer westers voedingspatroon hebben gekregen, niet meer vrij van acne1.
Begin 2007 werd geopperd dat de geraffineerde koolhydraten (zoals suiker, witbrood, witte pasta, ontbijtgranen en zetmeelrijke groente) de boosdoeners zouden zijn. In een klinische trial werd een groep mensen met acne getest waarbij de helft op een dieet gezet werd met weinig geraffineerde koolhydraten, terwijl de rest mocht blijven eten zoals ze deden. Na twaalf weken bleken diegenen die minder geraffineerde koolhydraten aten, veel minder acne te hebben. Zij bleken ook te zijn afgevallen2.
Een andere voedingsfactor zou zuivel kunnen zijn. De prestigieuze Harvard School of Public Health publiceerde onlangs dat vrouwelijke adolescenten die melk dronken een licht verhoogde kans op acne hadden, of het nu om volle, halfvolle of magere melk ging3. Ongeveer even licht, maar ook significant verhoogd is dat risico bij een infectie met Candida4. De conventionele behandelingen van acne zijn op z’n zachtst gezegd niet bevredigend. Isotretinoïne is de bekendste, maar heeft ingrijpende bijwerkingen, met name aangeboren afwijkingen.
Vrouwen in de vruchtbare leeftijd moeten het nooit gebruiken. Zij krijgen vaak de Diane-35 pil, een pil die van oorsprong bedoeld was voor anticonceptie, maar voor dat doel inmiddels verre van eerste keus is, vanwege de verhoogde kans op diepveneuze trombose. Een andere behandeling met een lange staat van dienst is benzoylperoxide: een nogal lompe therapie waarbij gewoon de bovenste lagen van de huid worden afgepeld. Er kan kanker door ontstaan. Antibiotica, zowel op de huid als in pilvorm, zijn bij sommige behandelaars in zwang, maar er ontstaat al snel resistentie terwijl de bijwerkingen behoorlijk zijn.
Alternatieve behandelingen zijn ook schaars. Bij sommige mensen met acne werken supplementen met ribespit en teunisbloemolie, maar die toepassing is niet klinisch bewezen. Wel zijn er onderzoeksgegevens die de claim van effectiviteit van ayurvedische kruidenmiddelen ondersteunen5. Ook is er in Japan een test gedaan met homeopathie voor een scala aan chronische huidaandoeningen, waaronder acne, waarbij een verbetering van meer dan 50 procent werd gevonden bij bijna 88 procent van de patiënten6.
De behandeling zonder medicijnen waar nu iedereen enthousiast over is, is behandeling met licht: blauw licht, rood licht, zelfs laserlicht. Gezamenlijk heten deze behandelingen ‘fotodynamische therapie’. De afgelopen zijn er heel veel klinische trials uitgevoerd waarin hun effectiviteit werd getest (zie kader).
Bronnen:
1 Arch Dermatol, 2002; 138: 1584-1590
2 Am J Clin Nutr, 2007; 86: 107-115
3 J Am Acad Dermatol, 2005; 52: 207-214
4 Mycoses, 1995; 38 Suppl 1: 7-13
5 J Ethnopharmacol, 2001; 78: 99-102
6 Complement Ther Med, 2007; 15: 115-120
Licht op acne
Bij een van de eerste onderzoeken naar fotodynamische therapie (FDT) werd gebruik gemaakt van een pulserende laser van 585 nanometer. Tien patiënten met littekens van acne kregen de behandeling en allen vertoonden ze ‘cosmetische verbetering’ in de diepte van de littekens in het gezicht. Aangenomen wordt dat de therapie de collageenproductie in de huid stimuleert1.
Meer recent constateerden artsen aan de universiteit van Yale nog betere resultaten met dezelfde technologie, waarbij ‘volledige verdwijning [van acne] bij 100 procent van de patiënten’ werd bereikt. De truc was dat de huid eerst met een chemische stof werd bewerkt zodat hij gevoeliger werd voor licht. Het duurde bij de meeste patiënten ten minste een halfjaar na slechts drie behandelingen voordat de acne was verdwenen2. Er werden geen bijwerkingen gemeld, hoewel juist bij deze vorm van lasertherapie wel blaarvorming ontstond wanneer aandoeningen als wijnvlekken werden behandeld3.
Mogelijk minder gevaarlijk is lichttherapie met smalspectrum blauw licht met een hoge intensiteit. Hoewel dat minder krachtig is dan laser, is het effectief gebleken in een dubbelblinde klinische trial uitgevoerd door Israëlische artsen. Volgens hen gaf het een ‘significante reductie van 59-67 procent van de ontstekingslesies door acne, reeds na acht behandelingen van 8-15 minuten’. Dat effect hield ten minste acht weken aan. Hoe het werkt? In een laboratoriumsituatie vernietigt het intense blauwe licht bacteriën die acne veroorzaken. Men neemt aan dat het ook zo werkt op de huid4. Het apparaat waarmee de test gedaan werd, heette ClearLight®, een apparaat van 50 kilo dat alleen via cosmetische bedrijven verkrijgbaar is (zie www.curelight.com).
Er bestaan echter ook draagbare kits voor lichttherapie, en deze zijn getest door dermatologen van het London’s Hammersmith Hospital. Volgens hen wordt bij de beste blauw-rood licht gebruikt, en berust de werking ervan ‘waarschijnlijk op een combinatie van antibacteriële en ontstekingsremmende werking’. Het apparaat heet BeautySkin (€ 235 incl btw via www.laser-therapie.nl); uiteindelijk nam de acne met gemiddeld 58 procent af. Een kit met alleen blauw licht was bijna even werkzaam5.
1Dermatol Surg, 2002; 28: 942-945
2J Drugs Dermatol, 2006; 5: 45-55
3J Invest Dermatol, 1995; 104: 798-802
4J Cosmet Laser Ther, 2003; 5: 111-117
5Br J Dermatol, 2000; 142: 973-978