Alle focus is gericht op het virus COVID-19. Is al die aandacht wel terecht? Om die vraag te beantwoorden, gaan we terug naar de 19de eeuw en kijken we naar een van de grondleggers van de microbentheorie, de bioloog Louis Pasteur. Hij stelde dat ziekte wordt veroorzaakt door micro-organismen. Antoine Béchamp, tijdgenoot en rivaal van Pasteur, legde juist niet de nadruk op micro-organismen, maar op het ‘biologisch terrein’. De medische wetenschap heeft voor Pasteur gekozen. Dit past immers beter in het huidige paradigma ‘voor elke ziekte een medicijn’. Zo ook voor elk micro-organisme een apart antibioticum, vaccin of antistof.

Artsen en media kijken nu nog steeds naar het coronavirus door de bril van Pasteur en nemen aan dat al die sterfte het gevolg is van het virus. Vreemd dat nauwelijks wordt stilgestaan bij de enorme verschillen tussen de mensen die deze griep doormaken: van milde symptomen tot en met een longontsteking met dodelijke afloop. Waarom heeft de ene mens er amper last van, terwijl de ander eraan overlijdt?

Wat zijn de echte risicofactoren?

Als we alleen naar het virus blijven kijken, gaan we niet ontdekken wat die grote verschillen veroorzaakt. We hebben een nieuwe en brede vraagstelling nodig. Zou de voedingsstatus van personen de grote verschillen kunnen verklaren? Zijn er verschillen tussen de darmflora (microbioom) van hen die nauwelijks last hebben en zij die heftig ziek worden? Heeft eenzaamheid invloed? Of de hoeveelheid dagelijkse beweging? Wat is de invloed van stress?

Anders kijken

Het is aannemelijk dat het kijken door de bril van ‘het interne milieu’ en de paraatheid van ons immuunsysteem veel zal opleveren. Premier Rutte heeft benadrukt dat de maatregelen vooral bedoeld zijn om de kwetsbare groep ouderen te beschermen. De vraag is echter of het toegenomen isolement door het verbieden van bezoek aan ouderen, deze groep echt beschermt? Waarom zijn die ouderen veel vaker het slachtoffer van dit ‘venijnige’ virus?  Wat mij opviel tijdens de vele bezoeken die ik bracht aan verzorgings- of verpleegtehuizen, zijn precies die factoren: gebrek aan beweging, verveling, gebrek aan verse vitaliserende voeding, gebrek aan zonlicht (en ondanks dat, geen extra toediening van vitamine D3) en gebrek aan frisse lucht.

Maurice de Hond keek naar verschillen in luchtvochtigheid. Hoe droger de lucht, hoe meer kans op verspreiding van het virus: als je niet beweegt, krijg je het eerder koud; dus de verwarming gaat hoger en de lucht wordt droger!  Verder: gebrek aan aandacht, lichamelijk contact, liefde. En dat laatste ligt zeker niet aan de verpleging. Die werkt zich een slag in de rondte, maar komt door onderbezetting van personeel niet toe aan meer dan wassen en eten geven. Ik vermoed dat de Brabantse carnavalsgangers ook kenmerken delen waardoor ze vatbaarder waren. Wat doet dagenlang alcoholgebruik, slaapgebrek en vermoeidheid met je immuunsysteem?

Ziektemanagement

Het ‘Outbreak Management Team’ (OMT), is een advies-orgaan dat de minister van volksgezondheid adviseert bij het bestrijden van een epidemie. Het OMT was actief in 2009 bij de Mexicaanse griep, de Q-koorts en nu in 2020 bij de coronacrisis. Het is duidelijk dat deze microbiologen, virologen en artsen vooral door de bril van Pasteur kijken. En als je vooral gelooft in Pasteur’s microbentheorie, dan wil je een vaccin of medicijn. Gezien de povere resultaten van vaccins bij recente epidemieën ben ik niet erg optimistisch over deze smalle koers. De ontwikkeling van een vaccin kan zomaar een jaar of langer duren en bij de Mexicaanse griep traden ernstige bijwerkingen op (narcolepsie). Veel vragen dus over werkzaamheid en veiligheid. Zelfs als er een goed vaccin komt, doet dit niets aan de versterking van het immuunsysteem voor dit of een volgend virus.

Bredere aanpak

Meer vertrouwen heb ik in een bredere aanpak waarbij naast bestaande maatregelen ook aandacht is voor: versterking van het immuunsysteem met hoge kwaliteit voeding en aanvulling met die stoffen waarvan bekend is dat ze nodig zijn voor een optimale afweer (bijvoorbeeld vitamine A, B-complex, vitamine C, D3, zink, selenium et cetera); de factor verbinding (liefde, aandacht); stressreductie, voldoende ontspanning en een goede nachtrust; meer beweging, buiten in de frisse lucht en zonneschijn.

Het verhaal gaat dat Pasteur op zijn sterfbed zijn visie herriep en koos voor het belang van het ‘biologisch terrein’ boven het micro-organisme. Deze wijsheid is niet opgepakt. Maar wat is er op tegen om dit nu zelf ter hand te nemen als onze dokters het nalaten?

Op je gezondheid!