Dossier Kanker: De geschiedenis van kankermicroben

Tot 1920 stond de geneeskunde open voor de theorie dat kanker werd veroorzaakt door een microbe. Al in 1772 veronderstelden artsen – weliswaar ten onrechte, zoals later bleek– dat de bacteriële ziekteverwekker Mycobacterium tuberculosis, die de oorzaak was van tuberculose, ook kanker veroorzaakte. Pas in 1890 werd er enig ondersteunend bewijs gevonden voor de theorie dat er een kankermicrobe bestond.

Dat bewijs kwam van William Russell, patholoog bij het Royal Infirmary in Edinburgh. Hij vertelde op een wetenschappelijke bijeenkomst in december 1890 dat hij een ‘organisme dat karakteristiek was voor kanker’ had ontdekt bij microscopische bestudering van tumorweefsel van kankerpatiënten.

Russel had in feite hetzelfde fenomeen gezien dat wetenschappers vandaag de dag rapporteren; deze organismen waren parasieten die zowel binnen als buiten cellen te zien zijn. De afmetingen liepen uiteen van ternauwernood zichtbaar tot ‘anderhalf keer zo groot als een rood bloedlichaampje’. De grootste leken op een schimmel- of gistachtige parasiet.

Hoewel zijn theorie met veel scepsis werd ontvangen werd deze in 1901 bevestigd door Harvey Gaylord van het New York State Pathology Laboratory die in alle gevallen van kanker die hij onderzocht ‘Russell lichaampjes’ aantrof1.

Ondanks deze ontdekkingen negeerde de Amerikaanse patholoog James Ewing de theorie en hij was de oorzaak dat de medische opinie een andere richting uitging. Hij schreef in 1919 dat ‘maar weinig competente waarnemers dit als een mogelijke verklaring van kanker beschouwen2. Ewing geloofde niet dat kanker het gevolg was van een infectie die mensen konden oplopen. En zo groot was zijn autoriteit dat praktisch al het onderzoek naar de theorie van de kankermicrobe stopte.

Bronnen:

1:Am J Med Sci, 1901; 121: 501-539
2:Ewing J. Neoplastic Diseases. Philadelphia, PA: WB Saunders Co., 1919

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Medisch Dossier

De invloed van klanken op je lichaam

Van ziekte en zorg naar gezond gedrag

Voeding als medicijn

Het celgeheugen

Hersenen onder hoogspanning

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Medisch Dossier avatar

Over de auteur

Lees meer artikelen van Medisch Dossier