Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. Door het gebruik van bepaalde voedingssupplementen kunnen sommige medicijnen sterker of minder werken, of zelfs níet meer werken. Dat is ook het geval bij Echinacea in combinatie met immunosuppressiva.

Velen kennen Echinacea als een middel waar we naar grijpen bij verkoudheid of griep. Echinacea Purpurea, ook wel Rode zonnehoed genoemd, stimuleert het immuunsysteem. Naast remedie bij ziekte, kan het ook preventief werken. Dit is vaak in combinatie met vitamine C.

Het stimuleren van het immuunsysteem is altijd goed zou je denken, dus bij gebruik van Echinacea denken weinig mensen aan eventuele risico’s. Maar ze zijn er wel. Er zijn namelijk ook situaties waarin we niet willen dat het immuunsysteem wordt gestimuleerd, en dan is Echinacea geen goed idee.

Immuunsysteem afremmen in plaats van stimuleren
Auto-immuunziekten zijn een goed voorbeeld van aandoeningen waarbij het stimuleren van het immuunsysteem niet gewenst is. Bij auto-immuunziekten ziet het immuunsysteem lichaamseigen cellen als vreemd, waardoor het lichaam antistoffen gaat produceren tegen eigen weefsels. Dus hoe actiever het immuunsysteem, hoe meer lichaamseigen weefsels worden afgebroken. Bij deze ziektes (denk aan reumatoïde artritis, Ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa) wordt vaak een immunosuppressivum ingezet; een geneesmiddel dat het afweersysteem remt.
Immunosuppressiva worden ook ingezet bij orgaantransplantaties. Het lichaam kan het nieuwe orgaan zien als lichaamsvreemd en een afweerreactie in gang zetten. Uiteraard is dit ongewenst.
Als een gebruiker van immunosuppressivum dus Echinacea neemt bij verkoudheid of griep, krijgt het lichaam tegenstrijdige signalen (stimuleren versus afremmen) en kan de werking van het medicijn verminderen, de ziekte verergeren of ongewenste processen op gang brengen.

Wat is Echinacea en wat is het effect in het lichaam?
Echinacea Purpurea komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika, maar groeit al voor langere tijd in Europa. Ook in Nederland groeit Echinacea en wordt het geoogst. Zowel de wortel als bovengrondse delen van de plant worden gebruikt bij de productie van kruidenpreparaten. Deze bevatten vele actieve stoffen, zoals alkylamiden, polysachariden en cafeïnezuurderivaten. Uit onderzoek is gebleken dat deze stoffen de aangeboren afweer versterken en een ontstekingsremmende werking hebben.1 Het exacte werkingsmechanisme van Echinacea is niet bekend.

De wisselwerking tussen Echinacea en immunosuppressiva
Er is weinig informatie beschikbaar over wat er precies gebeurt wanneer geneesmiddelen en Echinacea gelijktijdig worden gebruikt, maar omdat Echinacea het immuunsysteem stimuleert, kan het de werking van immunosuppressiva verstoren. Het is daarom voor mensen met een auto-immuunziekte, die immunosuppressiva gebruiken, belangrijk om geen Echinacea te gebruiken.2
Kruidensupplementen met Echinacea kunnen daarnaast een effect hebben op de hoeveelheid van een geneesmiddel in het lichaam. De lever gaat er namelijk anders door werken. Zo gaat een bepaald enzym, die mogelijke schadelijke en/of lichaamsvreemde stoffen afbreekt, sterker werken. De lever kan medicijnen sneller afbreken, waardoor het medicijn minder goed zijn werk doet.
Ook kunnen enzymen onder invloed van Echinacea minder goed werken, zoals het enzym CYP3A4. Voor geneesmiddelen die door dit enzym worden afgebroken, kunnen bij gelijktijdig gebruik van Echinacea de plasmaspiegels in het lichaam hoger worden dan gewenst. Voorbeelden van deze geneesmiddelen zijn verapamil (calciumblokkers), cyclosporine (bij orgaantransplantaties) en tacrolimus (immunosuppressiva).3

Wat moet ik doen als ik Echinacea en immunosuppressiva gebruik?
Het is belangrijk uw arts en apotheker te melden dat u Echinacea gebruikt. De zorgprofessional kan dan samen met u naar uw specifieke situatie kijken.
Wanneer u een auto-immuunziekte heeft en/of u immunosuppressiva gebruikt, is het verstandig geen voedingssupplementen met Echinacea te gebruiken.4

Literatuur
1 https://www.orthokennis.nl/nutrienten/echinacea
2 Factsheet Wisselwerking Echinacea met immunosuppressiva – IVM en NPN
3 https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-kruiden/veelgebruikte-kruiden/rode-zonnehoed/interactie-informatie-voor-artsen-en-apothekers
4 https://www.medicijngebruik.nl/patient/brochure/3925/medicijnen-en-voedingssupplementen