Het is koud in Rishikesh, een Indiase plaats gelegen aan de rivier de Ganges. De wachtkamer van de kleine ayurvedische kliniek is onverwarmd, de brede openslaande deuren naar de straat staan wijd open. Boven de deur van de spreekkamer hangt een bord met daarop: ‘The Healer’. Ik word binnengeroepen bij de dokter die, als hij hoort dat ik ook arts ben, direct een ‘selfie’ van ons wil maken.  

Zonder ook maar vragen naar de reden van mijn bezoek pakt de dokter mijn pols, plaatst mijn handrug op een groezelige lap en legt zijn wijs-, middel- en ringvinger losjes op de binnenzijde van mijn pols waar mijn hartslag goed te voelen is. Hij sluit zijn ogen en vervolgens is het zeker een minuut stil. Dan pas stelt hij mij een aantal vragen. Die vragen zijn keer op keer middenin de roos. Ze verwijzen precies naar de klachten die ik nu heb, of gehad heb: ‘Heb je pijn in je rechterschouder? Heb je last van je onderrug?‘ Telkens opnieuw ‘leest’ hij mijn pols. ‘Is je hemoglobine laag? Problemen met dóórslapen?‘  

Onderwijl raakt hij met zijn vrije hand precies de plek aan waar ik last heb. Geleidelijk kom ik onder de indruk van zijn diagnostische vaardigheid. Ook mijn uitgestoken tong krijgt de nodige aandacht: ‘Te weinig gedronken‘, is zijn commentaar. 

Vervolgens vraagt de dokter of ik twintig jaar geleden een emotioneel trauma heb doorgemaakt. Ik antwoord ontkennend. Hier zit hij er volgens mij echt naast. Denk ik. Maar zittend in de riksja, op de terugweg, realiseer ik mij dat ook dat precies klopt!  

Het consult dat anderhalf uur duurt, eindigt met een voorschrift van gemengde kruidenpreparaten. Deze worden in de eigen apotheek ambachtelijk met vijzels fijn gewreven, vervolgens gemengd en in kleine porties verpakt. 

Als ik afreken aan het kleine loket van de apotheek bedragen de kosten van consult én een voorraad van zeven middelen, 2000 roepies (ongeveer 25 euro). 

Ik slaap die nacht als een roos aan één stuk door. De schouderpijn, waar ik al weken mee liep, is na twee dagen verdwenen (wat natuurlijk niets bewijst…). 

Ayurveda 

Ayurveda is duizenden jaren oud. De meerderheid van de miljard inwoners in India maken er gebruik van. In essentie is het een holistische benadering waarin wordt behandeld met behulp van voedingsvoorschriften, detox–methoden en massages met kruiden bevattende oliën. Ook psychosociale aspecten worden gewogen. Wat mij aanspreekt in deze benadering is het ambachtelijke karakter. De eigen waarneming wordt grondig ontwikkeld. Natuurlijk is ook het non-toxische aspect een groot voordeel. Tenslotte is de kostenfactor essentieel om de geneeskunde betaalbaar te houden. 

Schuin tegenover de kleine ayurvedische kliniek die ik bezocht, staat een groot, torenhoog modern ziekenhuis: het All Indian Institute for Medical Science (AIMS). Hier staat de deur niet wijd open. Bij de ingang van het terrein staan bij een grote slagboom zwaarbewapende politie en security. Hier zijn de westerse geneeskunde en farmacie ‘geïmporteerd’. Het contrast met de overbuurman is wel heel opvallend. 

Hoe komt het toch dat deze benaderingen van gezondheid nog steeds gescheiden zijn? Het meestgebruikte argument van mijn allopathische collega’s is dat de werking van ayurveda, homeopathie, natuurgeneeskunde en acupunctuur niet wetenschappelijk bewezen is. 

De ongemakkelijke waarheid is echter dat dit ook geldt voor de ‘moderne’ geneeskunde. 

In 2011 publiceerde het wetenschappelijk tijdschrift Clinical Evidence (een dochter van het gezaghebbende British Medical Journal) een studie waar de meestgebruikte therapieën (zoals bijvoorbeeld medicatie, chirurgie en bestraling) getoetst werden op twee onderzoeksvragen: zijn ze veilig? Zijn ze werkzaam?1  Slechts 11% van de drieduizend behandelingen was bewezen én veilig én werkzaam. 23% was mogelijk werkzaam en van 55% was het onduidelijk of het iets deed. Er was ook een groep behandelingen die bewezen onwerkzaam en/of schadelijk waren! 

Dezelfde cijfers zijn van toepassing op de ‘natuurgeneeskunde’ met één belangrijk verschil:  die laatste categorie van onveilige behandelingen ontbreekt. Belangrijk in dit verhaal is te beseffen dat het feit dat een therapie niet bewezen is, zeker niet betekent dat die therapie niet werkt. 

Mijn advies aan onze minister van Volksgezondheid: schaf de termen allopathische en alternatieve geneeskunde af. Streef naar één geneeskunde, op onafhankelijk onderzoek gebaseerd, waarin wordt gekozen voor werkzaamheid, veiligheid en betaalbaarheid.  

____

Maarten Klatte, arts voor leefstijlgeneeskunde.
www.moeiteloosgezond.nl

BRONNEN
1 www.fao.org/fishery/statistics
2 Food Chem Toxicol. 2007 May;45(5):716-24