Epilepsie

Vraag & antwoord
Epilepsie

Mijn vriendin heeft pas te horen gekregen dat haar zoon epilepsie heeft. Ze is bang voor de bijwerkingen van de anti-epileptica die de specialist wil voorschrijven. Zijn er mogelijke alternatieven die ze kan proberen? – S.T.

Het eerste wat uw vriendin moet doen, is een second opinion vragen. Epilepsie is lastig vast te stellen, ondanks de ogenschijnlijk onmiskenbare symptomen: terugkerende insulten (aanvallen of toevallen). In 2002 kregen in een jaar tijd alleen al in Engeland en Wales 92.000 mensen ten onrechte de diagnose epilepsie.1 Bovendien hebben medicijnen tegen epilepsie soms ernstige bijwerkingen (zie kadertekst).2 Daarom doet uw vriendin er goed aan een tweede specialist te raadplegen om andere mogelijke diagnoses uit te sluiten. Als die arts bevestigt dat haar zoon epilepsie heeft, kan uw vriendin de volgende alternatieve benaderingen overwegen.

Begin met het ketogeen dieet
Er is steeds meer bewijs dat bepaalde veranderingen in het dieet, het aantal en de ernst van de insulten kunnen verminderen. Het ketogeen dieet − dat rijk is aan vetten, voldoende eiwitten bevat, maar weinig koolhydraten − werd al in 1929 toegepast en is misschien wel effectiever dan veel van de nieuwe geneesmiddelen tegen epilepsie.3
Het ketogeen dieet leidt tot ketose, een lichamelijke toestand waarbij er veel ketonen (afbraakproducten van vet) in het bloed zitten. Dat kan via onbekende mechanismes de aanvallen verminderen. In een onderzoek volgden kinderen met epilepsie drie maanden lang een ketogeen dieet. Bij 38 procent van hen daalde het aantal insulten met meer dan de helft; in de controlegroep was dit slecht 6 procent. En bij 7 procent van de kinderen daalden de aanvallen zelfs met 90 procent, iets wat in de controlegroep helemaal niet gebeurde.4
Het dieet werkt het beste bij kinderen tussen de twee en vijf jaar oud, maar ook oudere patiënten kunnen er baat bij hebben. Toen elf volwassen epilepsiepatiënten (19-45 jaar) acht maanden lang een ketogeen dieet volgden, zagen drie van hen het aantal insulten met 90 procent afnemen. Bij drie anderen nam dat aantal met 50 tot 89 procent af, en bij slechts één persoon met minder dan 50 procent (vier braken het dieet voortijdig af).5
Het dieet heeft echter ook nadelen. Mogelijke bijwerkingen zijn: last van de maag, uitdroging, hoge vet- en zuurgehaltes in het bloed, nierstenen en vermoeidheid.3 Daarnaast is het nodig om supplementen te slikken om eventuele vitamine- en mineraaltekorten te voorkomen.6 Maar het grootste probleem is dat ouders het lastig vinden hun kinderen aan het dieet te houden.
Als uw vriendin wil proberen of haar zoon er baat bij heeft, kan ze dat het beste doen met de hulp van een team professionals, waaronder een arts en diëtist die ervaring hebben met het ketogeen dieet.

Probeer het Atkins-dieet
Een alternatief voor het ketogeen dieet is het Atkins-dieet, dat meer dan een populair afvaldieet is. Net als het ketogeen dieet leidt dit vetrijke en koolhydraatarme dieet tot ketose. Maar het kent minder beperkingen wat betreft calorieën en eiwitten, waardoor mensen het vaak beter volhouden.
Toch doet het niet onder voor het ketogeen dieet. Bij een analyse van acht studies bleek het Atkins-dieet bij bijna de helft van de patiënten 50 tot 90 procent minder insulten op te leveren. Bij een kwart van hen was dat zelfs meer dan 90 procent.
Deze resultaten lijken opmerkelijk veel op die van het ketogeen dieet.7 In een onderzoek dat de werkzaamheid van de twee diëten bij kinderen vergeleek, bleek na een halfjaar het aantal aanvallen bij beide diëten evenveel te zijn afgenomen.8

Overweeg het GI-dieet
Een ander dieet dat de moeite van het proberen waard is, is het GI (glykemische index)- dieet. Bij dit dieet mag je meer koolhydraten eten dan bij het ketogeen dieet of Atkins-dieet, maar zijn er wel beperkingen aan het type koolhydraten: alleen voedingsmiddelen die de bloedsuikerspiegel niet te snel laten stijgen, zijn toegestaan.
Het GI-dieet is getest bij 76 kinderen, van wie 90 procent een vorm van epilepsie had die niet op medicijnen reageerde. Nadat ze het dieet een jaar lang hadden gevolgd, was bij twee derde van de kinderen het aantal insulten met meer dan 50 procent gedaald. Bijna de helft zag al na een maand enorme verbetering. Het succes van het GI-dieet is waarschijnlijk te danken aan de lagere bloedsuikerwaardes, en niet aan ketose, zoals bij het ketogeen dieet en Atkins-dieet.9

Ga op zoek naar allergieën
Dieetveranderingen kunnen helpen tegen epilepsie, maar het is misschien nog effectiever om op zoek te gaan naar de oorzaak van het probleem.
Veel voedingsdeskundigen denken dat overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen de sleutel vormt tot veel onverklaarbare gevallen van epilepsie.
Uw vriendin kan met haar zoon naar een allergoloog (allergiespecialist) of gediplomeerd natuurgenezer gaan om uit te zoeken of er een allergie aan zijn ziekte ten grondslag ligt. Tarwe en zuivel staan bovenaan de lijst met vermoedelijke aanstichters: epilepsiepatiënten blijken vaker een koemelkallergie en coeliakie (glutenintolerantie) te hebben dan anderen.6,10

Ruim tekorten uit de weg
Een gediplomeerd natuurgenezer kan ook nagaan of de zoon van uw vriendin een tekort heeft aan bepaalde voedingsstoffen die samenhangen met epilepsie. Daarbij moet u denken aan vitamine B1, B6 en E, magnesium en mangaan. Bij een tekort hieraan zullen supplementen goed helpen. Er bestaat zelfs een zogeheten ‘pyridoxine afhankelijke epilepsie’ (andere namen zijn ‘pyridoxine afhankelijke convulsies’ of ‘vitamine B6 afhankelijke epilepsie’).11 Bij deze vorm kunnen hoge doseringen vitamine B6 de aanvallen voorkomen.
Uit onderzoek blijkt dat bepaalde voedingssupplementen het aantal insulten kunnen verminderen. In het ene onderzoek bleek vitamine E (tocoferol) goed te helpen; in een ander onderzoek gold dat voor magnesium, mangaan en omega 3-vetzuren.12 Let er wel op dat sommige voedingsstoffen, zoals foliumzuur en omega 6-vetzuren, de insulten juist kunnen verergeren.6

Doe aan yoga
Naast bovenstaande benaderingen kan ook yoga heilzaam zijn bij epilepsie. Deze techniek, die geest en lichaam verbindt, verminderde het aantal aanvallen bij patiënten van alle leeftijden.13

Probeer aromatherapie
Ook deze behandeling kan werken bij epilepsie, vooral in combinatie met hypnose.14 Sommige etherische oliën die bij deze therapievorm worden toegepast, kunnen epilepsiepatiënten echter beter vermijden, bijvoorbeeld oliën uit rozemarijn, venkel, salie en hysop. Daarom moet uw vriendin deze therapie alleen door een ervaren therapeut laten toepassen.

1 Seizure, 2006; 15: 598-605
2 Am Fam Physician, 2001; 64: 91-9; JAMA, 2010; 303: 1401-9
3 Pediatrics, 2007; 119: 535-43
4 Lancet Neurol, 2008; 7: 500-6
5 Epilepsia, 1999; 40: 1721-6
6 Altern Med Rev, 2007; 12: 9-24
7 Epilepsia, 2008; 49 Suppl 8: 37-41
8 Seizure, 2009; 18: 359-64
9 Epilepsia, 2009; 50: 1118-26
10 Acta Neurol Scand, 2001; 104: 349-52
11 www.stofwisselingsziekten.nl
12 Epilepsia, 1989; 30: 84-9
13 J Altern Complement Med, 2006; 12: 367-71; Cochrane Database Syst Rev, 2000; 3: CD001524
14 Seizure, 2003; 12: 534-8

[streamers:]
Het ketogeen dieet is misschien wel effectiever dan veel van de nieuwe geneesmiddelen tegen epilepsie.

Het Atkins-dieet bleek bij bijna de helft van de patiënten 50 tot 90 procent minder insulten op te leveren.

Epilepsiepatiënten blijken vaker een koemelkallergie, astma en glutenintolerantie te hebben dan anderen.

Yoga verminderde de aanvalfrequentie bij patiënten van alle leeftijden.

[kadertekst:]
Het prijskaartje van de pillen
Epilepsie wordt meestal behandeld met anti-epileptica of anticonvulsiva (letterlijk: tegen stuipen). Deze middelen genezen de ziekte niet, maar voorkomen insulten door invloed uit te oefenen op de elektrische activiteit of de chemische boodschappers in onze hersenen. Bij ongeveer twee derde van de patiënten die de diagnose epilepsie krijgen, lukt het de aanvallen te stoppen met deze medicijnen.1 Maar ze betalen soms een hoge prijs, want anti-epileptica kennen veel bijwerkingen,2 waaronder:
• Slaperigheid,
• Duizeligheid,
• Cognitieve (verstandelijke) stoornissen,
• Stoornissen van het gezichtsvermogen,
• Problemen in het maag-darmkanaal,
• Zelfmoordgedachtes en -pogingen,
• Geheugenverlies,
• Leverfunctiestoornissen,
• Aplastische anemie (bloedarmoede door onvoldoende aanmaak van rode bloedcellen of andere bloedbestanddelen),
• Syndroom van Stevens-Johnson (een levensbedreigende aandoening waarbij grote stukken huid en slijmvlies loslaten).
Daar komt nog bij dat de medicijnen de insulten soms juist verergeren.3 En meer dan een derde van de patiënten blijft ondanks de medicijnen last houden van aanvallen.4

1 N Engl J Med, 2000; 342: 314-9
2 Am Fam Physician, 2001; 64: 91-9; JAMA, 2010; 303: 1401-9; Arzneim Forsch, 2010; 60: 1-11; JAMA, 2004; 291: 605-14
3 Epilepsy Curr, 2002; 2: 184-5
4 JAMA, 2004; 291: 605-14

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Harald Gaier

Een fijne boel

Een opknapbeurt voor uw botten

Kruid met superkracht

Geen pijn meer

Medicinale kruiden tegen migraine

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Harald Gaier avatar

Over de auteur

Harald Gaier is iemand naar wie anderen vaak verwijzen als het gaat om complementaire en alternatieve medische en diagnostische technieken. Zes jaar lang was hij als natuurgeneeskundig arts lid van de onderzoekscommissie van de Prince of Wales' Foundation for Integrated Health. Meest recentelijk was hij directeur van medisch onderzoek bij twee grote klinieken in Londen (The Hale Clinic en The Diagnostic Clinic). Zijn gepubliceerde werk omvat de Encyclopaedic Dictionary of Homeopathy en collegiaal getoetste artikelen over darmgerelateerd medisch onderzoek en medische economie.
Lees meer artikelen van Harald Gaier