Homeopathie en de strijd tegen kanker

Artsen noemen het ‘baarlijke nonsens’. Hoogleraren geneeskunde zetten de Engelse regering en gezondheidsautoriteiten onder druk om het niet langer via de National Health Service (NHS) aan te bieden. Toch blijkt uit overheidsgefinancierd onderzoek in de VS dat homeopathie wel eens onze beste verdediging tegen kanker zou kunnen zijn. Verschillende homeopathische middelen zijn even effectief als chemotherapie, zo blijkt uit klinische onderzoeken, en in duizenden gevallen is kanker genezen door alleen homeopathie.

Deze buitengewone overwinning – van middelen die honderden malen verdund zijn (het zogeheten potentiëren) – op de meest gevreesde ziekte, wordt elke dag weer gedemonstreerd in vele homeopathische klinieken in Kolkata (Calcutta) in India.

Bij een evaluatie van het werk van de Prasanta Banerji Homeopathic Research Foundation, werd duidelijk dat tussen 1990 en 2005 21.888 patiënten met kwaadaardige tumoren met alleen homeopathie werden behandeld – zonder chemotherapie of bestraling. Uit de klinische rapportages bleek dat de tumoren volledig in regressie gingen (dat wil zeggen, niet meer aantoonbaar waren) in 19 procent ofwel 4158 van de gevallen. Bij nog eens 21 procent (4596 patiënten) stabiliseerde of verbeterde de ziekte. Degenen bij wie de toestand stabiliseerde, werden vervolgens nog twee tot tien jaar gevolgd om te zien of er verbetering optrad1.

Hieruit valt af te leiden dat homeopathische geneesmiddelen op zichzelf 40 procent van alle kankerprocessen onderdrukken of in ieder geval stabiliseren, een succespercentage dat overeenkomt met de beste resultaten van de conventionele behandeling − en dan zonder de slopende neveneffecten van chemotherapie en bestraling. Los daarvan is de aldaar toegepaste therapie – het Banerji-protocol – ook getest in het laboratorium. Het bleek dat twee van de gebruikte middelen – Carcinosinum en Phytolacca – net zo effectief waren tegen borstkankercellen als het cytostaticum Taxol2.

Alle gebruikte geneesmiddelen zijn in de winkel verkrijgbaar en Ruta 6 is een van de vele die vaak worden voorgeschreven. De term ‘protocol’ staat voor het gebruik van geavanceerde hightech screeningsapparatuur en de combinatie van geneesmiddelen. Deze handelwijze past overigens niet binnen de klassieke homeopathie, die één exact geneesmiddel tracht te vinden voor iemands persoonlijke profiel van lichaam en geest.
Een andere kliniek in Kolkata – het Advanced Homeopathic Healthcare Center – claimt soortgelijke succespercentages bij kankerpatiënten. Deze resultaten zijn weliswaar goed gedocumenteerd, maar waren nog niet onderworpen aan dezelfde wetenschappelijke screening als die van de Prasanta Banerji Foundation.

Steeds meer aandacht
Het werk van de Banerji Foundation trok in 1995 voor het eerst de aandacht in het Westen toen dr. Prasanta Banerji en zijn zoon, dr. Pratip Banerji, op de vijfde International Conference of Anticancer Research een studie presenteerden naar zestien gevallen van hersentumor die in regressie waren gegaan bij gebruik van alleen homeopathische middelen.
Sinds 1992 hadden zij in hun instituut kankerpatiënten daarmee behandeld en inmiddels rond 120 patiënten per dag, zo zeggen ze.
Dr. Sen Pathak, hoogleraar celbiologie en genetica aan het MD Anderson Cancer Center (MDACC) van de University of Texas in Houston benaderderde de Banerji’s en gezamenlijk hebben zij een onderzoek opgezet om de homeopathische middelen Ruta 6 en Calcarea Phosphorica 3X op vijftien patiënten met hersentumoren te testen. Zes van de zeven patiënten met een glioom in de hersenen ondervonden complete regressie. In een begeleidend reageerbuisonderzoek ontdekten wetenschappers dat de middelen afstervingsprocessen in gang zetten in de kankercellen3.
Dit resultaat is spectaculair. Gliomen worden als ongeneeslijk beschouwd. Van de honderdduizend mensen die jaarlijks alleen al in de VS de diagnose kwaadaardig glioom krijgen, is een half jaar later nog slechts de helft in leven en twee jaar later nog slechts een kwart4.
De wetenschappers bij MDACC waren dermate onder de indruk van de resultaten dat ze homeopathische middelen gingen toevoegen aan hun arsenaal van kankertherapieën.

Los daarvan deed de overheidsinstantie National Cancer Institute (NCI) in 1999 een onafhankelijk onderzoek naar het Banerji-protocol bij tien patiënten met verschillende vormen van kanker. In vier gevallen, van longkanker en slokdarmkanker, bleek de homeopathische behandeling in dit onderzoek gedeeltelijk effectief. Geen van de patiënten had tevoren een behandeling tegen kanker ondergaan. Het NCI concludeerde dat er voldoende bewijs was voor de werkzaamheid om verder onderzoek naar dit protocol te rechtvaardigen − een historisch besluit, omdat dit de eerste keer was dat een officieel gezondheidsinstituut in de VS had gewerkt met een alternatieve behandeling voor kanker5.

Laboratoriumonderzoek
Om het mechanisme van homeopathie bij kankercellen te begrijpen testten acht wetenschappers vier middelen − Carsinosinum 30C, Conium Maculatum 3C, Phytolacca Decandra 200C en Thuja Occidentalis 30C − op twee borstkankercellijnen. Rond vijfduizend cellen werden blootgesteld aan homeopathische middelen en aan een placebo − het oplosmiddel zonder de actieve ingrediënten − gedurende een periode van een tot vier dagen. Deze proef werd drie maal herhaald.
Twee van de middelen − Carsinosinum en Phytolacca − bereikten een respons van 80 procent, wat impliceert dat ze tot apoptose of celdood leidden. Ter vergelijking: bij het placebo-oplosmiddel was de respons slechts 30 procent; het effect was dus meer dan twee maal zo groot als van de placebo. Het effect bleek ook het sterkst bij de hogere verdunningen − wat in de homeopathie staat voor krachtiger, maar haaks staat op alle begrippen daarbuiten − en bij langere perioden van blootstelling.
De middelen zetten een zogeheten apoptotische cascade in gang die de normale groeicyclus van de kankercellen verstoorde, maar de gezonde omringende cellen ongemoeid liet, zo zagen de onderzoekers. Met andere woorden, ze waren alleen gericht op de kankercellen, terwijl chemotherapie alle groeiende cellen aanvalt. Bovendien, aldus het onderzoeksteam, waren de effecten van Carcinosinum en Phytolacca even sterk als die van Taxol (paclitaxel), het middel dat doorgaans wordt voorgeschreven bij borstkanker6.

De belofte van Ruta
Hoewel Carcinosinum en Phytolacca het uitstekend deden in reageerbuisonderzoek, krijgen vele patiënten van Banerji Ruta 6 als medicijn, en met buitengewoon veel succes. Dit bleek in Amerika uit een overzicht van 127 patiënten met hersentumoren, van wie de helft graad IV had, het laatste stadium vóór overlijden.
Op MRI-scans (van magnetic resonance imaging) waren de tumoren bij 18 van de 127 patiënten die alleen Ruta kregen − en geen conventionele middelen − compleet verdwenen. Bij nog eens negen patiënten was de tumor aanzienlijk afgenomen. De tumoren waren stabiel bij de helft van de gescande patiënten, maar bij ongeveer 27 patiënten waren ze gegroeid. In zijn totaliteit had 79 procent van de onderzochte hersentumorpatiënten veel of enige baat gehad bij Ruta.
In een eerder onderzoek van de Foundation onder patiënten die Ruta slikten in combinatie met chemotherapie profiteerde 72 procent daarvan, wat suggereert dat Ruta afzonderlijk meer – of in elk geval even veel − effect heeft dan de medicatie, en dan zonder de negatieve bijwerkingen daarvan6.
Los daarvan werd een onderzoek gedaan bij hersentumorpatiënten – 148 met kwaadaardige gliomen en 144 met meningeomen – die in de Foundation tussen 1996 en 2002 werden behandeld. De 91 patiënten die alleen met Ruta en Calc Phos waren behandeld, hadden een gemiddelde overlevingstijd van 92 maanden, terwijl de elf patiënten die de conventionele behandeling kregen en homeopathie als supplement gebruikten nog twintig maanden leefden. Bovendien was 7 procent van degenen die alleen homeopathie kregen volledig hersteld, 60 procent was vooruitgegaan, 22 procent was stabiel – wat wil zeggen dat de kanker niet verergerde of verbeterde – en 11 procent ging achteruit of overleed7.

De andere kliniek
Er is nog een tweede homeopathische kliniek in Kolkata, die − enigszins verwarrend − ook door twee Banerji’s wordt gerund, Parimal en zijn zoon Paramesh. Die kliniek, het Advanced Homeopathic Healthcare Centre, heeft nog niet dezelfde mate van belangstelling uit het Westen getrokken. Hun claims zijn even indrukwekkend, maar deze zijn nog niet in onafhankelijk onderzoek aangetoond.
De grootvader van Paramesh, dr. Pareshnath Banerji, opende in 1918 een homeopathische kliniek in India en zijn werk is voortgezet door zijn zoon Parimal. Laatstgenoemde introduceerde een nieuwe homeopathische benadering − waarin hij de klassieke homeopathie verwerkte − die hij advanced homeopathy noemde, ‘geavanceerde homeopathie’.
Bij deze methode gebruikt hij homeopathische middelen op de manier waarop een gewone arts medicijnen voorschrijft: door één symptoom tegelijk te behandelen. Een kankerpatiënt bijvoorbeeld wordt dan allereerst behandeld voor zijn pijn. Parimal claimt dat zijn benadering wetenschappelijk gefundeerd is – gebaseerd op ongeveer 14 miljoen ziektegevallen behandeld door de afgelopen generaties van zijn familie − en dat de resultaten kunnen worden herhaald door elke ervaren therapeut.
De aanspraken die de Banerji’s maken voor hun geavanceerde homeopathie zijn exceptioneel. Ze zeggen dat 95 procent van hun patiënten geen operatie nodig heeft, zelfs niet voor ernstige ziekten, waaronder kanker. Hoewel hun centrum geen klinisch onderzoek heeft gedaan, schetsen hun casusbeschrijvingen een indrukwekkend beeld.
• Een 65-jarige vrouw met gevorderde kanker van de pancreas (alvleesklier), wier tumor te groot was om chirurgisch te verwijderen en die verder elke gangbare behandeling weigerde, was twee jaar na de start van haar behandeling met geavanceerde homeopathie nog in leven.
• Een 35-jarige man had een kwaadaardige neuspoliep die zo groot was dat die het linkerneusgat volledig verstopte. Aanvankelijk werd de poliep chirurgisch verwijderd, maar deze groeide steeds weer aan. Sinds 2007 echter heeft de patiënt geen operatie meer ondergaan, maar is de behandeling beperkt tot geavanceerde homeopathie. De tumor is sindsdien niet meer aangegroeid.
• Een jongen van veertien jaar had een glioom in een gevorderd stadium dat tegen zijn oogbol aandrukte. Volgens het centrum werd hij alleen behandeld met geavanceerde homeopathie en verdwenen al zijn symptomen binnen een jaar. De jongen kwam bij uit zijn comateuze toestand en kan nu weer spelen en rondrennen.
• Een 24-jarige man met een hersentumor die uitgezaaid was naar zijn ruggenmerg − wat niet conventioneel kon worden behandeld vanwege het risico op permanente verlamming − werd behandeld met geavanceerde homeopathie. Uit MRI-scans bleek dat zijn tumor stopte met groeien en de patiënt kon zijn leven weer opvatten, zonder symptomen.

De palliatieve rol
Buiten India is het onderzoek naar de effecten van homeopathie uiterst beperkt, voornamelijk omdat die gezien wordt als niet beter dan een placebo en derhalve als een onethische behandeling. Hierdoor hebben de meeste Westerse studies homeopathie alleen onderzocht als een palliatieve therapie om patiënten te helpen de zware effecten van chemotherapie en bestraling te doorstaan.
In een onderzoek kregen honderd vrouwen met borstkanker een consultatie van een uur bij een homeopaat, wiens hulp was ingeroepen voor een van drie willekeurig gekozen symptomen van de reguliere behandeling die zij hadden ondergaan. De 67 patiënten die de homeopathische behandeling afmaakten – inclusief twee follow-ups daarna – rapporteerden allen ‘significante verbetering’ van hun opvliegers, vermoeidheid, angst en depressie, maar geen pijnvermindering8.
In een ander onderzoek van vrouwen met borstkanker werd het homeopathische middel Verum ten opzichte van placebo getest voor behandeling van opvliegers na gebruik van tamoxifen. In dit experiment kregen 26 vrouwen Verum, 30 kregen Verum in combinatie met een placebo en 27 alleen het placebo. Zowel de groep die de combinatie kreeg als Verum alleen gaven verbetering aan ten opzichte van de placebogroep9.
Homeopathie hielp ook tegen sommige neveneffecten van radiotherapie in een groep van 32 vrouwen met borstkanker. Hyperpigmentatie − vorming van donkere vlekken op de huid − na bestraling was in de groep die homeopathie kreeg minder dan bij 29 controlepersonen die daarmee niet waren behandeld en ook in het algemeen hadden ze minder bijwerkingen10.

Het homeopathische middel Traumeel, dat gebruikt wordt bij huid- en spierproblemen, is met succes onderzocht in meerdere tests. In een daarvan kregen 15 patiënten (tussen de 3 en 25 jaar) − die een stamceltransplantatie hadden ondergaan voor hun kanker − dit middel vanwege stomatitis (mondzweertjes). Ten opzichte van de placebo die 15 andere patiënten hadden gekregen, bleek Traumeel de ernst en tijdsduur van de stomatitis ‘significant te kunnen verminderen’11. In een tweede studie werd Traumeel getest bij twintig patiënten met stomatitis na behandeling voor verscheidene vormen van kanker. Het bleek de duur van de symptomen te beperken tot zes dagen, in vergelijking tot dertien dagen in de placebogroep12.
Geïndividualiseerde homeopathische geneesmiddelen hielpen bij een groep van 45 vrouwen die behandeld waren voor borstkanker. Ze waren voorgeschreven voor de onttrekkingssymptomen van oestrogeen. De hevigheid van de opvliegers en andere symptomen verminderde – met uitzondering van de gewrichtspijn – en hun algehele kwaliteit van leven en hun welbevindingsscore verbeterden13. Een andere groep – van twintig vrouwen die herstelden van een borstkankerbehandeling, waaronder tamoxifen – meldde ook verbetering van de ernst en frequentie van hun opvliegers14.

Het zwarte gat
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft zich onlangs gevoegd bij het koor in het Westen dat volhoudt dat homeopathie niets meer is dan een placebo-effect. In reactie op een campagne van het Voice of Young Science Network (gelieerd aan een soort vereniging tegen de kwakzalverij, zoals in Nederland), dat het bevorderen van homeopathie in ontwikkelingslanden wil verbieden, benadrukt de WHO dat homeopathie geen geneesmiddel is voor het HIV-virus, tuberculose of malaria. Dr. Robert Hagan, lid van het Voice of Young Science Network, verwelkomde de WHO-verklaring met de woorden: ‘Wereldwijd moeten de regeringen de gevaren van het promoten van homeopathie bij levensbedreigende ziekten onderkennen’15.
Toch is dat nu precies wat homeopathie in India wel doet. In die cultuur is homeopathie geaccepteerd als een echte medische geneeswijze en is wettelijk beschermd om te garanderen dat homeopaten goed zijn opgeleid en geregistreerd.
Het is verbijsterend dat goede medische onderzoeken – ondersteund door de Amerikaanse overheid en toonaangevende Amerikaanse academici – in het Westen niet worden erkend, laat staan besproken. Kanker is zo’n ernstige bedreiging dat alle mogelijkheden moeten worden verkend en wel met een geest die voor alles openstaat; dit moet niet worden overgelaten aan farmaceutische en academische partijen. De reguliere geneeskunde heeft geen echt effectieve oplossingen te bieden, maar blokkeert toch alles wat niet strookt met hun wetenschap – vooral als dat zoiets ‘onmogelijks’ en ‘onzinnigs’ als homeopathie is.
Bryan Hubbard

1Banerji, 2008
2Int J Oncol, 2010; 36: 395-403
3Int J Oncol, 2003; 23: 975-982
4The Washington Post, 20 mei 2008
5Oncol Rep, 2008; 20: 69-74
6http://health.groups.yahoo.com/group/Ruta6
7Prasanta Banerji Homeopathic Research Foundation, www.pbhrfindia.org
8Palliative Med, 2002; 16: 227-233
9J Altern Complement Med, 2005; 11: 21-27
10Br Homeopath J, 2000; 89: 8-12
11Cancer, 2001; 92: 684-690
12Biomed Ther, 1998; 16: 261-265
13Homeopathy, 2003; 92: 131-134
14Homeopathy, 2002; 91: 75-79
15BBC News, 20 augustus 2009; http://news.bbc.co.uk/2/hi/8211925.stm

 

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Medisch Dossier

Groeien met psychosynthese

Essentiële oliën als luchtzuiveraar

Voeding als medicijn

Integral Eye Movement Therapy

Fundamenteel ‘waterbewijs’ homeopathie

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Medisch Dossier avatar

Over de auteur

Lees meer artikelen van Medisch Dossier