Kritisch op antibiotica

Het gebruik van antibiotica heeft meer risico’s dan we vroeger dachten. Celeste McGovern heeft voor u uitgezocht waar u op moet letten.

Catherine Slater kreeg antibiotica voorgeschreven vanwege een kleine geïnfecteerde cyste op haar schouder. Al snel kreeg ze last van brandend maagzuur en buikpijn, erger dan ze ooit had meegemaakt.

Catherine was niet van plan om tegen de instructies van haar arts met de kuur te stoppen, alleen omdat ze zich niet zo lekker voelde. ‘Ik dronk gewoon veel water, zette mijn kiezen op elkaar en ging door. Het was tenslotte maar voor een week.’

Twee weken later waren de pillen op, maar Catherines darmklachten bleven regelmatig de kop opsteken. Op een ochtend negeerde ze haar misselijkheid en maagpijn en ging uit met haar man. Ze zouden lunchen met vrienden, maar in de loop van de dag voelde ze zich steeds beroerder. Ze moest haar lunch gedeeltelijk laten staan. Later ontdekte Catherine tot haar schrik dat haar urine heel donkerbruin was. Vanwege haar eerdere klachten had ze de bijsluiter van het antibioticum, flucloxacilline (Floxapen®), bewaard. Toen ze die opzocht, las ze dat leverschade genoemd werd als een ‘zelden’ voorkomende bijwerking. Maar die kon wel dodelijk zijn voor mensen boven de 50.
De volgende ochtend bracht Catherine haar urine naar haar arts. Toen ze opperde dat ze leverschade zou kunnen hebben, wuifde de arts dat weg; hij was ervan overtuigd dat het alleen om een urineweginfectie ging. Maar Catherine drong aan op een leveronderzoek, en toen de uitslag bekend was moest ze naar het ziekenhuis voor een echo om de schade te beoordelen. Ook kreeg ze bloedonderzoeken, die nog maanden zouden doorgaan.

Catherine ging zelf op zoek naar manieren om haar lever te genezen door haar voeding en leefstijl te veranderen. Haar gestreste lever gaf het teveel aan galvloeistof af aan de bloedbaan. Daardoor werd haar huid erg geel, alsof ze te lang onder de zonnebank had gelegen. Haar oogwit werd ook geel. Haar urine bleef donkerbruin en haar ontlasting was lichtgrijs.
‘Mijn huid ging vreselijk jeuken. Ik lag hele nachten wakker en krabde dan mijn huid open; daarom moest ik ’s nachts anti-krab-handschoenen dragen.’
Ongeveer 10 procent van de mensen die door een geneesmiddel geelzucht hebben, overlijdt of heeft een levertransplantatie nodig. Nog eens 20 procent heeft meer dan zes maanden nadat hij of zij met het medicijn is gestopt, chronische leverschade.1

Catherine herstelde gelukkig binnen enkele maanden. Maar waarom was ze niet gewaarschuwd? En waarom herkende haar arts haar klachten niet meteen?
In de medische literatuur zijn tientallen onderzoeken te vinden die verlate leverschade beschrijven als mogelijke bijwerking van antibiotica. De eerste meldingen dateren al van 1985: meer dan 25 jaar voordat Catherine antibiotica kreeg. Bijna tien jaar daarvoor had een Britse onderzoekers al aanbevolen om alle patiënten te waarschuwen voor
het risico op leverschade door flucloxacilline, en om eerst alternatieven te proberen.2  Het geval van Catherine laat zien dat onze gezondheidszorg hierin tekortschiet. Daardoor kunnen patiënten de dupe worden van letsels die bekend zijn. Niet alleen door flucloxacilline, maar door antibiotica in het algemeen.

Antibiotica horen bij de vaakst voorgeschreven medicijnen ter wereld. In de VS schrijven artsen jaarlijks 270 miljoen keer een antibioticum voor: dat zijn 84 antibioticarecepten op 100 mensen. In landen als Mongolië, Turkije en Griekenland worden nog meer antibiotica gebruikt.3 Gelukkig zijn we in Nederland voorzichtiger: hier krijgen jaarlijks 18 op de 100 mensen4 een antibioticum voorgeschreven. Nergens in de westerse wereld worden zo weinig antibiotica voorgeschreven en gebruikt als in Nederland.

Hoe zelden is ‘zelden’?

Er bestaan duizenden goed gecontroleerde onderzoeken naar de bijwerkingen van antibiotica en rapporten over afzonderlijke gevallen. Die beschrijven een breed scala aan symptomen, waaronder een superinfectie (een infectie die volgt op een eerdere infectie, als gevolg van resistentie tegen antibiotica) met Clostridium difficile. Deze bacterie kan pijn in de darmen veroorzaken, levensbedreigende diarree, huiduitslag die kan verergeren tot dodelijke brandblaren over het hele lichaam, ontsteking van de hersenen en plotselinge hartaanvallen.5
In een onderzoek uit 2017 door de Amerikaanse CDC (Centers for Disease Control and Prevention) werden de medische dossiers van 1488 volwassen patiënten in het Johns Hopkins ziekenhuis in Baltimore bekeken. De patiënten hadden minstens 24 uur antibiotica gekregen. Het bleek dat 20 procent van hen een bijwerking had die volgens hun arts door de antibiotica werd veroorzaakt.6
Aangezien er jaarlijks wereldwijd honderden miljoenen keren antibiotica worden voorgeschreven, betekent dit omgerekend tientallen miljoenen bijwerkingen en miljoenen doden per jaar.

‘Gefloxte’ patiënten

Fluorchinolon-antibiotica zijn een groep antibiotica met namen als ciprofloxacine, moxifloxacine en levofloxacine. Deze medicijnen hebben vaak het nieuws gehaald omdat mensen klaagden over een angstaanjagende waslijst van slopende bijwerkingen. Duizenden mensen die voorheen gezond waren en de medicijnen kregen voor onder meer bijholteontsteking, urineweginfectie of hoesten, kregen steeds ernstiger wordende aandoeningen, met symptomen die varieerden van vreselijke vermoeidheid, stemmingswisselingen en aandoeningen van de zintuigen, tot problemen met spieren, pezen en zenuwen. Die verschijnselen bleven tot lang nadat ze met hun medicijn gestopt waren. Sommige patiënten zeggen dat ze ‘gefloxt’ zijn.

Onder druk van de media heeft de Amerikaanse gezondheidsautoriteit FDA (Food and Drug Administration) de aandoening in 2015 erkend. Hij kreeg de naam FQAD (fluoroquinolone-associated disability: invaliditeit door fluorchinolon). Tijdens speciale hoorzittingen over de geneesmiddelen beschreef de FDA dat 178 van de 1122 van deze gevallen (16 procent) aandoeningen hadden die minstens twee verschillende lichaamsstelsels aantastten, waaronder het hart en het centrale zenuwstelsel, en dat de symptomen tot wel negen
jaar aanhielden.7

‘Het komt wel goed’

Een aantal patiënten vertelde de FDA-commissie hoe hun arts hen had weggestuurd. Chris Jones, een voormalig brandweerman uit Californië, vertelde op de hoorzitting dat hij ten onrechte ciprofloxacine had gekregen voor iets wat uiteindelijk geen infectie bleek te zijn. ‘Na twee weken werd ik doorverwezen naar een uroloog. Ik vertelde hem over de pijn in mijn benen en de duizenden verhalen die ik op internet had gelezen over mensen die door dit medicijn schade hadden geleden,’ vertelde Jones aan de commissie. ‘Hij voer tegen me uit en zei dat ik niet op internet moest zoeken, dat ik jong en gezond was en het antibioticum moest blijven innemen. Het zou wel goed komen.’ Maar het kwam niet goed met Chris. ‘Ik had een lichamelijk zware baan, maar nu ben ik niet eens meer in staat om naar mijn eigen brievenbus te lopen.’ De meeste artsen en regelgevende instanties wilden tientallen jaren lang niet geloven dat een korte antibioticumkuur zo’n levenslange, verwoestende invloed kon hebben. Maar nu is duidelijk dat antibiotica langdurige schade kunnen veroorzaken.

Aantasting van het microbioom

Antibiotica kunnen effectief doden, maar ze maken weinig onderscheid. Ze werken op ons microbioom als een soort napalm. Onderzoekers hebben de afgelopen jaren 1952 nieuwe bacteriesoorten in de darmen van mensen geïdentificeerd.8 De zoektocht naar de rol van deze soorten voor onze gezondheid is nog maar net begonnen.
We weten dat de ecologie van deze micro-organismen van essentieel belang is voor ons welzijn, en dat ze 70 tot 80 procent van ons immuunsysteem uitmaken. We weten niet welke belangrijke micro-organismen we met een bepaalde dosis antibioticum uitschakelen, maar over het algemeen kun je stellen dat hoe meer verschillende micro-organismen we hebben, hoe groter onze kans op een goede gezondheid is. De samenstelling van de micro-organismen kan dat verklaren waarom bijvoorbeeld antibioticagebruik de kans op ontstekingsziekten van de darm verhoogt.9 En waarom, volgens een onderzoek uit 2017, kinderen die in hun eerste drie levensjaren zijn behandeld met antibiotica twee keer zoveel kans hebben op astma.10

Aantasting mitochondriën

De meeste mensen denken nog steeds dat antibiotica niet schadelijk zijn voor onze cellen, maar dat kon weleens ijdele hoop zijn. Het blijkt dat mitochondriën – de kleine motortjes die op eenvoudige bacteriën lijken en die de energie in elke cel verzorgen – onbedoeld slachtoffer kunnen worden van antibiotica.
Uit een onderzoek uit 2010 van het farmaceutische bedrijf Pfizer bleek dat sommige antibiotica mitochondriën aantastten. Met name de soorten fluorchinolon die ze testten, beschadigden de mitochondriën in menselijke levercellen. ‘Antibiotica vernietigen ook onze cellen, en dat doen ze best goed,’ schreef James Collins, medisch analist bij het MIT (een technologisch instituut in de VS), in 2018 in het tijdschrift Nature. In 2013 rapporteerde zijn team dat verschillende groepen antibiotica de werking van de mitochondriën remde bij een aantal zoogdiercellen.

Bizarre effecten

Veel symptomen van de bijwerkingen van antibiotica, zoals FQAD, passen in het plaatje van giftigheid voor mitochondriën. Maar andere effecten zijn lastiger te verklaren, zoals de ‘goedaardige’ groei van dikke zwarte haren op de tong als bijwerking van minocycline.11 Dat geldt ook voor de ‘zelden’ voorkomende, levensbedreigende blaarvormingsziekte Stevens-Johnsonsyndroom / toxische epidermale necrolyse (SJS/TEN), die wereldwijd elk jaar vele mensen treft.12  38 Jarige Josh Dennis in Colorado kreeg een antibioticum voor een stafylokokkeninfectie in zijn kaak. Twee weken later kreeg hij hevige jeuk, en al snel was 90 procent van zijn lichaam bedekt met brandwonden met blaren. Daardoor was hij wekenlang blind.

Rachel Brummert was 36 toen haar arts haar levofloxacine voorschreef omdat ze waarschijnlijk een sinusitis (infectie van de bijholten) had. Twee weken later viel ze om van de pijn, die ‘erger dan nierstenen’ was, want die had ze ook gehad. Haar achillespees was gescheurd. ‘In de ziekenwagen zag ik dat ik een zwelling in mijn kuit had ter grootte van een tennisbal.’

De achillespees werd gerepareerd met een pees uit haar grote teen, maar het was slechts de eerste van de dertig gescheurde pezen die Rachel in de 13 jaar daarna zou krijgen, sinds ze levofloxacine
had gebruikt. Peesontstekingen en peesscheuren zijn bijwerkingen van fluorchinolonen die al bekend waren voordat de medicijnen op de markt gebracht werden. In 2008 werd een strenge waarschuwing aan de bijsluiter toegevoegd (zie tijdslijn, p. 26). Dat was twee jaar voordat Rachel het medicijn kreeg.

Een van haar chirurgen legde het verband met levofloxacine, maar toen was het al te laat om naar de rechter te stappen, omdat ze dat in New Jersey binnen twee jaar had moeten doen. Om de zaak nog erger te maken, bleek uiteindelijk dat ze nooit een infectie heeft gehad. ‘Als ik het op zijn beloop had gelaten, zou ik waarschijnlijk in een paar dagen
beter zijn geweest.’

Volledige openheid

Rachels afschuwelijke ervaring maakte dat ze ging meewerken aan hoorzittingen van de FDA. Zij begrijpt duidelijk meer van de problemen met antibiotica dan de meeste artsen of gezondheidsdiensten. Om te beginnen, zegt ze, gebeurt het melden van bijwerkingen van medicijnen in Amerika op vrijwillige basis. De FDA weet dat nog geen 10 procent van de artsen bijwerkingen meldt. Bovendien staan gezondheidsinstanties er niet garant voor dat artsen de informatie over bijwerkingen krijgen. Ook gebruiken ze hun autoriteit niet om een definitief einde te maken aan gevaarlijke voorschrijfpraktijken, zoals het gebruik van fluorchinolon voor een eenvoudige sinusitis, zegt Rachel.

Een van de oorzaken is hun financiering. ‘De FDA wordt bijvoorbeeld voor de helft gefinancierd door de farmaceutische industrie,’ aldus Rachel. Sinds 1992, toen het aanvragen van een handelsvergunning voor een medicijn geld ging kosten, zijn farmabedrijven klanten van de FDA geworden. Daardoor kunnen ze zelf sturen in plaats van gestuurd te worden. Het is net zoiets als wanneer de FDA voor de helft door de tabaksindustrie betaald zou worden.

Too little, too late

‘Het antibioticaprobleem gaat echt gelijk op met de opioïdencrisis,’ zegt Alan Cassels, een onderzoeker naar medicijnbeleid aan de Universiteit van Victoria in Canada. Hij schreef drie boeken, waaronder Allemaal aan de medicijnen: hoe de farmaceutische industrie van iedere consument een patiënt probeert te maken (Elmar, 2006).
‘Hoewel de overheid nadrukkelijke waarschuwingen in de bijsluiter heeft laten zetten, zijn dat er meestal te weinig en te laat. Farmaceutische bedrijven zijn gewoon draaideurcriminelen: ze overtreden de wet, betalen de boete en overtreden vervolgens opnieuw de wet,’ zegt Cassels. ‘De media zijn niet kritisch genoeg’ en artsen ‘zijn niet de poortwachters die ze zouden moeten zijn voor de medicijnen die ze voorschrijven.’

Patiënten met slechte ervaringen met antibiotica, zoals Rachel Brummert en Catherine Slater, adviseren andere patiënten om hun eigen poortwachter te zijn.
‘Doe je huiswerk voordat je een medicijn gaat slikken,’ adviseert Rachel. ‘Als je niet alle informatie hebt, kun je geen geïnformeerde toestemming geven. Lees de bijsluiter. Zoek op internet naar informatie. Ik weet dat artsen niet van Google houden, maar ik zeg tegen de mensen: ‘Google het!’

In Nederland worden antibiotica veel minder vaak voorgeschreven dan in andere landen. Daarom is de kans groot dat u de antibiotica echt nodig hebt als een arts die voorschrijft. Bij een ernstige bacteriële infectie kan een antibioticum uw leven redden.

Literatuur
1 Scand J Gastroenterol, 2017; 52: 617–23
2 Eur J Gastroenterol Hepatol, 2007; 19: 15–20
3 World Health Organization, WHO Report on Surveillance of Antibiotic Consumption, 2018.
4 www.nivel.nl/nl/nieuws/percentage-patienten-dat-antibioticum-krijgt-voorgeschreven-daalt-iets
5 J AOAC Int, 2018; 101: 1119–26; Orphanet J Rare Dis, 2010; 5: 39; Arch Intern Med, 1999; 159: 1185–94; Expert Opin Drug Saf, 2015; 14: 295–303
6 JAMA Intern Med, 2017; 177: 1308–15
7 US Food and Drug Administration, Joint Meeting of the Antimicrobial Drugs Advisory Committee and the Drug Safety and Risk Management Advisory Committee, November 5, 2015.
8 Nature, 2019; 568: 499–504
9 Am J Gastroenterol, 2011; 106: 2133–42
10 Pediatr Allergy Immunol, 2017; 28: 430–7
11 N Engl J Med, 2018; 379: e16
12 StatPearls, Stevens Johnson Syndrome (Toxic Epidermal Necrolysis), 2018

Een giftige geschiedenis

Als uw arts u een antibioticum voorschrijft, moet u ervan uit kunnen gaan dat het middel grondig is getest en dat u informatie krijgt over gevaarlijke bijwerkingen waar u op moet letten. Helaas worden bijwerkingen van antibiotica soms pas opgemerkt als een middel al jaren op de markt is, zoals deze tijdslijn van de vaak voorgeschreven fluorchinolon-antibiotica laat zien.

Eind jaren 80 tot de jaren 90 van de vorige eeuw:
Fluorchinolon-antibiotica (levofloxacine, ciprofloxacine en trovafloxacine) worden op de markt gebracht. In 1993 wordt ciprofloxacine (Ciproxin®) het meest gebruikte antibioticum ter wereld.1

1992:
Tema-floxacine wordt binnen enkele maanden nadat het op de markt is gebracht alweer van de markt gehaald vanwege talloze meldingen van ernstige bijwerkingen, waaronder drie sterfgevallen.2

Juli 1999:
Het gebruik van trovafloxacine wordt door de Amerikaanse gezondheidsautoriteit FDA sterk beperkt, als blijkt dat het ernstige, soms dodelijke leverschade veroorzaakt.3

oktober 1999:
Grepafloxacine wordt van de markt gehaald vanwege het risico op ‘ernstige aandoeningen van hart en bloedvaten’, waaronder plotseling overlijden.4

2001:
Sparfloxacine wordt in Amerika van de markt gehaald vanwege fototoxiciteit (giftigheid onder invloed van licht)5 en een verband met toxische epidermale necrolyse (een ernstige huidaandoening met paarse huiduitslag en blaren).6

2008:
De FDA voegt een nadrukkelijke waarschuwing toe aan alle bijsluiters van fluorchinolonen. Er wordt gewezen op de verhoogde kans op ernstige peesontstekingen en peesscheuren. Ook andere ernstige bijwerkingen worden genoemd, waaronder stuipen, hallucinaties, depressie, ernstige aandoeningen van hart en bloedvaten en dodelijke diarree door een superinfectie met Clostridium difficile. In de waarschuwing staat ook dat artsen het medicijn alleen voor bacteriële infecties mogen gebruiken. Public Citizen, een organisatie voor consumentenrechten, vraagt de FDA om naast de waarschuwing in de bijsluiter ook een aparte waarschuwingsbrief toe te voegen, maar dat weigert de FDA.7

2011:
De FDA voegt een tweede nadrukkelijke waarschu-wing toe, namelijk voor het risico dat de spierzwakte verergert bij mensen met de auto-immuunziekte myasthenia gravis.

Juli 2014:
De FDA eist dat op etiketten van fluorchinolonen een waarschuwing staat voor mogelijk blijvende zenuwschade.8

Augustus 2014:
In een review van de FDA staat dat levofloxacine alleen wordt aanbevolen bij kinderen die miltvuursporen hebben ingeademd of zijn blootgesteld aan de pest (ongeveer 17 gevallen per jaar). Toch kregen 68.664 kinderen tussen 2011 en 2014 levofloxacine.9

2016:
De FDA eist van medicijnenfabrikanten dat ze nog duidelijker waarschuwen voor het verband tussen fluorchinolonen en mogelijk blijvende, invaliderende bijwerkingen die pezen, spieren, gewrichten, zenuwen en het centrale zenuwstelsel kunnen aantasten, die samen kunnen optreden. Bijwerkingen die de geestelijke gezondheid aantasten, zijn onder andere geheugenvermindering en agitatie. In de waarschuwing staat dat fluorchinolonen niet gebruikt mogen worden bij patiënten met eenvoudige infecties zoals bronchitis, behalve als er geen andere behandelingen mogelijk zijn.10

December 2017:
Janssen Pharmaceuticals, een dochteronderneming van Johnson & Johnson, stopt met de productie van Levaquin®, een middel met de werkzame stof levofloxacine. Het bedrijf geeft wel aan dat de voorraad van dit medicijn nog beschikbaar zal zijn tot 2020. Generieke vormen van het medicijn, die door andere fabrikanten worden geproduceerd, komen overal op de markt.

Juli 2018:
De FDA versterkt de waarschuwingen in de informatie voor artsen: daarin staat nu ook dat fluorchinolonen lage bloedsuikerwaarden kunnen veroorzaken, die voor ernstige problemen kunnen zorgen, zoals coma. De informatie wordt weer aangepast, met nieuwe bijwerkingen die de geestelijke gezondheid aantasten: aandachtsstoornissen, desoriëntatie, agitatie, nervositeit en geheugenvermindering zelfs al na één dosis.11

December 2018:
De laatste waarschuwing van de FDA: fluorchinolon-antibiotica kunnen scheuren in de aorta vergroten. Dat kan leiden tot ernstige bloeding en overlijden.12

2019:
Er zijn tot nu toe 78.040 ernstige bijwerkingen en 6.816 sterfgevallen door fluorchinolon aan de FDA gemeld, waarvan 2.840 gevallen dit jaar. 13

Literatuur
1 Drugs, 1993; 45(suppl 3): 59–64
2 FDA Press Release June 5, 1992
3 JAMA, 1999; 282: 19
4 WHO Drug Information, 1999; 13(4)
5 Arch Dermatol Res, 1996; 288: 45–50
6 Indian J Dermatol Venereol Leprol, 2003; 69: 235–6
7 BMJ, 2008; 337: 135
8 FDA News Release, July 26, 2016
9 FDA Research Office of Surveillance and Epidemiology, Pediatric Postmarketing Pharmacovigilance and Drug Utilization Review, August 14, 2014
10 FDA Safety Announcement, May 12, 2016
11 FDA Safety Announcement, July 10, 2018
12 FDA Safety Communication, December 20, 2018
13 FDA Serious Adverse Events Reporting System, Public Dashboard

 

Verantwoord gebruik antibiotica: denk ook aan probiotica

Antibiotica worden ingezet om bacteriën te doden. Nadeel is dat ze niet alleen de ziekmakende bacteriën doden, maar soms ook de nuttige bacteriën die in onze darmen leven. Terwijl deze darmflora heel belangrijk is; voor een goede spijsvertering en voor weerstand tegen onder andere schimmels en infecties.
Er is in Nederland veel aandacht voor het verstandig gebruik van antibiotica vanwege het groeiende probleem van antibioticaresistentie. Bij verstandig gebruik, hoort wat NPN1 (de brancheorganisatie voor voedingssupplementen in Nederland) betreft, ook probiotica. Een probioticum kan bij antibioticagebruik helpen voor de stoelgang. Ook zijn er voorbeelden waarbij probiotica helpt de gezondheid te bevorderen.

Probiotica zijn gunstige bacteriestammen die een goede darmflora bevorderen. Dit is belangrijk voor de spijsvertering en de weerstand. Er zijn ook aanwijzingen dat probiotica positieve effecten kunnen hebben op de stoelgang, die verstoord kan zijn bij een antibioticakuur.

Literatuur
1 NPN: www.npninfo.nl

Alternatieven bij kleine aandoeningen

Bij niet-ernstige, alledaagse infecties zijn antibiotica meestal niet nodig. Hier volgen een paar middelen die u kunt proberen. Ga bij geen verbetering altijd naar de huisarts.

Ozon

Ozon wordt door veel drinkwater-bedrijven gebruikt om water te zuiveren. Het is honderd keer zo effectief in het vernietigen van bacteriën en andere microben als chloor. Bovendien laat het geen gevaarlijke stoffen achter en veroorzaakt het geen antimicrobiële resistentie (ongevoeligheid van micro-organismen voor antimicrobiële middelen).

Uit onderzoek blijkt dat ozongas het immuunsysteem stimuleert, de doorbloeding verbetert, en pijn en ontsteking vermindert. Ozon wordt daarom steeds vaker in de tandheelkunde en geneeskunde gebruikt.

Een casusverslag beschrijft het geval van een 56-jarige man die na een tekenbeet in zijn bovenbeen huiduitslag krijgt die zich snel verspreidt. Na een paar dagen krijgt hij hyperbare ozontherapie: er wordt bloed afgenomen wat na vermenging met ozon weer aan de patiënt wordt toegediend. Uit foto’s blijkt dat de huiduitslag twee dagen later verdwenen is.1

Als intraveneuze ozontherapie (via infuus) niet mogelijk is, probeer dan geozoneerde olie die u lokaal aanbrengt. In een studie bleek dat geozoneerde olie en geozoneerd water die lokaal werden toegepast op Staphylococcus aureus en MRSA, de bacteriën binnen enkele minuten doodden.2
Geozoneerde olijfolie blijkt effectief tegen agressieve bacteriën bij tandvleesontstekingen en bevordert de wondgenezing.3

Welk product moet u kiezen? Kies voor geozoneerde olijfolie die in donker glas is verpakt en controleer of de olie witachtig of helder is, als water. Hij mag niet geel of groenachtig zijn, want dat wijst op incomplete ozonering. De olie moet bij kamertemperatuur dik of gelachtig zijn. Hij moet een duidelijke geur hebben, bijna zoals van een ontsmettingsmiddel.4

Vitamine C

Nobelprijswinnaar Linus Pauling beweerde dat met vitamine C infecties zijn te genezen. Die beweringen worden door steeds meer onderzoeken bevestigd. In een studie uit 2017 kregen patiënten intraveneus vitamine C toegediend, 1500 mg per 6 uur, samen met thiamine en corticosteroïden. Het sterftecijfer door sepsis, een levensbedreigende infectie van het bloed, daalde van 40,4 naar 8,5 procent.5
Een literatuuronderzoek uit 2017 vond 148 gepubliceerde dieronderzoeken die aantoonden dat vitamine C het vermogen heeft om infecties door bacteriën, virussen en protozoa, te voorkomen of te beperken.
Er zijn ook studies bij mensen: in vijf verschillende klinische trials is aangetoond dat vitamine C het aantal gevallen van verkoudheid bij mensen die lichamelijk actief zijn, kan halveren. In drie andere studies bleek dat vitamine C longontsteking kon voorkomen. Een gecontroleerd onderzoek meldde ook het positieve effect bij tetanuspatiënten.6
Hoe gebruikt u het? Om sneller van uw verkoudheid af te zijn moet u minstens 6 tot 8 gram vitamine C per dag nemen. Verdeel de doseringen over de dag. Bij ernstiger infecties neemt u 1 gram per uur tot uw darmtolerantie is bereikt.

Knoflook

De oude Grieken, Romeinen en Egyptenaren gebruikten knoflook al tegen infecties. En Britse onderzoekers waren onlangs stomverbaasd toen ze een recept uit de negende eeuw namaakten, bedoeld om ooginfecties te behandelen en gemaakt van knoflook, ui en ossengal. Ze ontdekten dat het MRSA doodde.7
Het werkzame bestanddeel in knoflook is allicine: dat blijkt een krachtig middel in de bestrijding tegen infectieveroorzakende bacteriën, schimmels en virussen.8
Hoe gebruikt u het? Neem dagelijks 1 teen knoflook om infecties te voorkomen. Ontvel en pers de knoflookteen, slik alles door en spoel weg met bijvoorbeeld water.
Een veilige manier om een oorontsteking bij kinderen te behandelen: pers 1 teen knoflook en meng die met 1 eetlepel olie. Laat een halfuur staan zodat het werkzame bestanddeel allicine vrij kan komen. Filter en verwarm voorzichtig in een kopje dat u in warm water zet. Breng elk uur aan in het geïnfecteerde oor, totdat de ergste symptomen verbeteren – een druppelaar kan handig zijn.

Honing

Honing wordt al sinds de tijd van de Bijbel gebruikt voor wonden en als zalf om infecties tegen te gaan. Het kan de wondgenezing bevorderen. Vergeleken met gebruikelijke wondpleisters bleek een chirurgisch verband doordrenkt met honing significant minder littekenweefsel te geven.9

Manukahoning is afkomstig van bijen die foerageren op de manukabomen (theeboom of tea tree) in Nieuw-Zeeland. De honing staat bekend om zijn bijzonder krachtige antimicrobiële eigenschappen. De honing kan 60 verschillende bacteriën doden, waaronder de MRSA,10 en is ook werkzaam tegen Pseudomonas aeruginosa, een bacterie die moeilijk te behandelen longinfecties veroorzaakt, vooral bij mensen met cystic fibrosis. Toen Manukahoning in een laboratoriummodel van zo’n infectie werd vergeleken met drie van de beste antibiotica, bleek de honing de bacteriën te remmen. Superhoge concentraties van de antibiotica slaagden daar niet in. Het is de moeite waard om honing bij kleinere infecties te proberen.11

Hoe gebruikt u het? Zorg dat u Manukahoning koopt met een hoge UMF (Unique Manuka Factor). Dat is een maat voor de chemische samenstelling van de honing, waaronder de hoeveelheid glyoxal, het van nature voorkomende antimicrobiële middel.

Oregano

Olie van het kruid oregano bevat de krachtige antimicrobiële stoffen carvacrol en thymol. De olie blijkt een remmende werking te hebben op zeer veel bacteriesoorten.12
Hoe gebruikt u het? Om een verstopte neus, bijholteontsteking, verkoudheid of allergie te verlichten, doet u een paar druppels oregano-olie in een pannetje kokend water. Houd uw hoofd boven het pannetje onder een handdoek en adem diep in. Pas op dat de stoom niet te heet is. U kunt oregano-olie niet gebruiken als u allergisch bent voor andere kruiden uit dezelfde familie, zoals lavendel, salie, marjolein en basilicum.

Literatuur
1 Med Gas Res, 2018; 8: 121–4
2 Mol Med Rep, 2018; 17: 2449–55
3 J Indian Soc Periodontol, 2016; 20: 32–5; Biosci Rep, 2017; 37: BSR20170658
4 J Intercult Ethnopharmacol, 2014; 3: 49–50
5 Chest, 2017; 151: 1229–38
6 Nutrients, 2017; 9: 339
7 BBC News, March 30, 2015
8 Appl Microbiol Biotechnol, 2001; 57: 282–6
9 Forsch Komplementmed 2016; 23: 12–5
10 Asian Pac J Trop Biomed, 2011; 1: 154–60
11 Front Microbiol, 2019; 10: 869
12 J Sci Food Agric, 2013; 93: 2707–14; Int J Mol Sci, 2017; 18: 1283

 

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Celeste McGovern

Depressief door antidepressiva

Citrusschillen

Genetische manipulatie; Synthetisch voedsel weet wat je eet

Vruchtbaarheid verbeteren

Weer helder zien

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Celeste McGovern avatar

Over de auteur

Celeste McGovern rapporteert al meer dan twee decennia over een breed scala aan kwesties op het gebied van wetenschap, geneeskunde, buitenlandse hulp en cultuur. Haar bekroonde onderzoeksjournalistiek is gepubliceerd in de nieuwsmagazines The Report in Canada, Reader's Digest, The Calgary Herald, Citizen Magazine, The National Catholic Register, What Doctor's Don't Tell You en natuurlijk Medisch Dossier
Lees meer artikelen van Celeste McGovern