Bij een longontsteking denken we al gauw aan een gecompliceerde en gevaarlijke infectie die door ziekteverwerkkers ‘in de lucht’ wordt veroorzaakt. Een aantal totaal verschillende, maar vaak voorgeschreven geneesmiddelen kan echter ook longontsteking teweegbrengen, soms met fatale gevolgen. Ook opname in het ziekenhuis kan een oorzaak zijn. Wat is longontsteking eigenlijk? Het is een ontsteking van de longen waarover we de laatste tijd weinig horen, omdat de ziekte op één hoop wordt gegooid met bijvoorbeeld tuberculose en rachitis (Engelse ziekte): ziektes die zogenaamd tot het verleden behoren. Maar in werkelijkheid neemt het aantal gevallen van longontsteking juist toe en ook in Nederland is het aantal in de jaren negentig sterk gestegen.0
Longontsteking wordt vaak vergeleken met verkoudheid of griep, maar dan veel heviger. De ademhalingsproblemen ten gevolge van een verkoudheid zijn vaak vervelend en kunnen zelfs tot tijdelijke arbeidsongeschiktheid leiden, maar we gaan er niet aan dood en meestal verdwijnen de klachten vanzelf. Longontsteking daarentegen kan lang aanhouden, verergeren en ten slotte de ademhaling zodanig belemmeren dat de ziekte fataal is.
Longontsteking ontstaat meestal in de winter en slaat meestal toe bij heel jonge kinderen of 65-plussers.1 Zo’n 4 procent van de kinderen in Europa en de Verenigde Staten krijgt longontsteking.2 De ziekte kan worden overgebracht door bijna alles wat de longen infecteert: voornamelijk bacteriën, maar ook virussen, parasieten en schimmelsporen.
Potentieel fatale ziekte
Longontsteking doet zich vaak voor enkele dagen na een ogenschijnlijk milde verkoudheid of keelpijn. Wat de aandoening in vergelijking met een verkoudheid echter zo ernstig maakt, is dat ze vochtophoping in de longen veroorzaakt waardoor de minuscule longblaasjes (alveoli) verstopt raken waar zuurstof uit de lucht aan de bloedbaan wordt afgegeven. Het hoge sterftecijfer wordt dus eerder door zuurstofgebrek veroorzaakt dan door de infectie op zichzelf. Een bijkomende factor is dat maar liefst 80 procent van de bacteriën die longontsteking veroorzaken, resistent is geworden tegen antibiotica.3
Traditioneel delen artsen longontsteking in twee categorieën in, afhankelijk van de manier waarop de ziekte is opgelopen. Tot de opkomst van de moderne geneesmiddelen was community-acquired pneumonia, ofwel CAP, longontsteking vanwege besmetting door anderen, de meest voorkomende vorm. Tegenwoordig komt de ziekenhuisinfectie (ofwel HAP: hospital-acquired pneumonia) op een goede tweede plaats, en dan vrijwel uitsluitend op intensive care(IC)-afdelingen. Bijna de helft van alle intensive care-patiënten loopt een longontsteking op, van wie 27 tot 50 procent daadwerkelijk aan de ziekte overlijdt.4
Waardoor vormen IC-afdelingen zo’n risico? De belangrijkste reden is, naar men aanneemt, dat IC-patiënten vaak extra zuurstof krijgen. Dit gebeurt met behulp van een buisje dat in de luchtpijp wordt geplaatst. Daardoor wordt de primaire fysieke verdediging van de longen tegen een infectie, namelijk de hoestreflex, uitgeschakeld. Bacteriën kunnen dan ongehinderd de longen binnenkomen. Ziekenhuisbacteriën zijn soms zeer schadelijk, met name de ‘gramnegatieve’ variant waartegen mensen geen weerstand hebben omdat ze buiten het ziekenhuis niet wordt aangetroffen. Ook zijn deze bacteriën vaak resistent tegen antibiotica.
HAP wordt algemeen erkend als een ernstig probleem dat alsmaar toeneemt, omdat de diagnose moeilijk te stellen is.5 HAP is ook een klassiek voorbeeld van een iatrogene (door medisch ingrijpen veroorzaakte) ziekte, alhoewel longontsteking niet de enige aandoening is in die categorie.
Longontsteking door medicijnen
Naast de varianten CAP en HAP is er nu een derde bijgekomen: DAP (drug-acquired pneumonia), longontsteking veroorzaakt door medicijnen. Tot dusver heeft men minstens een vijftal verschillende geneesmiddelen ontdekt die een pneumonie-achtige ontsteking van de longen veroorzaken. In een vorig nummer (Medisch Dossier, jrg 7, nr 2) publiceerden we recente onderzoeksgegevens die aantoonden dat maagzuurremmers dagelijks een verdubbeling van het aantal gevallen van longontsteking op hun geweten hebben, met name onder oudere patiënten.6
Sommige artsen wuiven deze bevindingen weg als statistische onzin, maar de Amerikaanse gastro-enteroloog dr. Jay Marks is het daar niet mee eens. ‘Het is interessant dat twee maagzuurremmende antacida met geheel verschillende werking beide gepaard gaan met longontsteking,’ zegt hij. ‘Hierdoor ligt een causaal verband voor de hand.’
Maar waardoor zouden medicijnen tegen een maagzweer een longaandoening veroorzaken? Volgens de Nederlandse ontdekkers veroorzaken antaciden waarschijnlijk longontsteking doordat het maagzuur erdoor wordt geneutraliseerd, terwijl dat nu juist een krachtig middel tegen infectie is. Het vernietigt een heleboel soorten schadelijke bacteriën en virussen. Doordat antacida het maagzuur echter neutraliseren, kunnen ziekteverwekkers in de maag zich naar boven werken, de slokdarm en de longen in.
‘Deze geneesmiddelen zijn niet zo veilig als iedereen denkt,’ zegt hoofdonderzoeker dr. Robert Laheij van de Universiteit van Nijmegen. ‘Als je ze niet echt nodig hebt, neem ze dan niet. Houd er rekening mee dat ze soms ernstige bijwerkingen hebben; vooral zwakkere patiënten kunnen er ernstige problemen door krijgen.’ Deze ontdekking komt net op tijd, want antacida behoren inmiddels tot de vaakst voorgeschreven medicijnen ter wereld, goed voor een jaaromzet van rond de 16 miljard dollar. Bovendien is in de Verenigde Staten een groot aantal van deze geneesmiddelen tegenwoordig zonder recept verkrijgbaar.
Dat maakt een verdere stijging van het aantal gevallen van longontsteking niet ondenkbaar, tenzij men op tijd wordt gewaarschuwd. Een ander vaak voorgeschreven medicijn dat longontsteking kan veroorzaken, is het antibioticum nitrofurantoïne (Furabid, Furadantine). Dit wordt vaak voorgeschreven om urineweginfecties te behandelen en het wordt zo onschuldig geacht dat men het zonder problemen ook aan kinderen voorschrijft. Het geeft echter een hele reeks nare bijwerkingen, de meeste met nadelig effect voor de luchtwegen.
De klachten doen zich soms al binnen enkele dagen voor nadat men met het medicijn is begonnen en kunnen voor onbepaalde tijd aanhouden, zelfs nadat men het gebruik allang heeft gestaakt.7 Gevallen van longontsteking die door nitrofurantoïne werden veroorzaakt, bleken ernstig genoeg voor ziekenhuisbehandeling en hadden soms een fatale afloop.8
Niet helemaal duidelijk is waardoor deze antibiotica zo giftig zijn voor de longen, maar men denkt dat het om een gevoeligheidsreactie gaat die tot plaatselijke ontsteking leidt.9
Hartmedicijnen en longontsteking
Een heel ander chemisch product is het hartmedicijn amiodaron (Cardarone), dat ook longontsteking kan veroorzaken. Amiodaron wordt als medicijn voorgeschreven tegen hartritmestoornissen. Het werkt namelijk direct op de hartspier in doordat het de zenuwimpulsen vertraagt, waardoor het hartritme wordt gereguleerd. Het middel staat bekend als een van de meest riskante hartmedicijnen op de markt, omdat één bijwerking ‘een acuut longsyndroom’ behelst ‘dat eruitziet als een typische longontsteking en zich ook zo gedraagt’, aldus de Amerikaanse cardioloog dr. Richard Fogoros.
Het produceert ‘schuimachtige alveolaire macrofagen’ (zwelling van bepaalde immuuncellen in de longendie de ruimte voor lucht in de longen opvullen, met plotselinge hoest en kortademigheid tot gevolg.Deze klachten verdwijnen gewoonlijk als het medicijngebruik gestaakt wordt, maar in sommige gevallen houden ze aan. ‘Deze tweede vorm is verraderlijker,’ zegt dr. Fogoros. ‘Het gaat om een geleidelijke “verstijving” van de longen die nauwelijks opgemerkt wordt en die gemakkelijk over het hoofd wordt gezien door dokter en patiënt, totdat er uiteindelijk ernstige en wellicht onherstelbare schade is aangericht.’ Het is niet helemaal duidelijk waardoor het medicijn zo’n verwoestend effect heeft op de longen. Wel bekend is dat het zich meestal in de borstkas concentreert en zich daar als een hardnekkig chemisch product manifesteert, dat pas na weken uit het lichaam verdwijnt. De longontsteking die het veroorzaakt, kan fataal zijn.10
Nog een medicijn dat longontsteking kan veroorzaken, is methotrexaat, een krachtig werkzame stof tegen kanker, die ook in lage doses tegen artritis en ernstige psoriasis wordt gebruikt. Men veronderstelt dat de werking berust op beïnvloeding van de celgroei en op blokkade van het afweersysteem. Bij ongeveer één op de twintig patiënten blijkt het medicijn de longen aan te vallen en een hele reeks aandoeningen, waaronder longontsteking, te veroorzaken.
Onderzoekers waren verrast over de snelheid waarmee de bijwerkingen optraden en over de schadelijke werking ervan. Wanneer iemand twee maanden lang methotrexaat in minimale doses van 5 mg per week gebruikt, kan dat al longontsteking veroorzaken.11 Bovendien kan de longontsteking onherroepelijk zijn, zodat de klacht zelfs niet verdwijnt wanneer men het medicijngebruik staakt. Een aanzienlijk aantal gevallen had een dodelijke afloop, zelfs bij zeer lage doses tegen psoriasis (een maand lang 15 mg per week).12
Acne is een ander voorbeeld van een relatief onschuldige huidziekte die tot longontsteking kan leiden indien de klacht met bepaalde op recept verkrijgbare medicijnen wordt behandeld. De gebruikelijke behandeling van acne is het antibioticum minocycline (Aknemin, Minocin en Minotab), maar ook dit geneesmiddel kan ‘verscheidene longcomplicaties’ veroorzaken, waaronder longontsteking met ‘recidiverend acuut ademhalingsfalen’.13
Hoe medicijnen longontsteking veroorzaken
Hoe komt het dat zoveel ongelijksoortige medicijnen vergelijkbare klachten kunnen veroorzaken? Volgens Franse deskundigen is daar een scala van verklaringen voor; van ontsteking en zwelling van het longweefsel tot regelrechte vergiftiging van de longcellen.14 Het komt erop neer dat de longen extra gevoelig zijn voor een heleboel op recept verkrijgbare medicijnen (zie kader). ‘Longziekten door medicijngebruik vormen een belangrijke bron van iatrogene schade,’ zeggen artsen van de afdeling Longziekten van de Cleveland Clinic. ‘In 1972 wisten we van slechts negentien medicijnen dat ze longziekten veroorzaakten; nu zijn dat er minstens 150 en de lijst wordt steeds langer.’15
Op zichzelf is dit al verontrustend genoeg, maar nu begint ook tot ons door te dringen dat longziekten gevaarlijker zijn dan we dachten. Deskundigen uit enkele Britse ziekenhuizen uitten hun zorgen naar aanleiding van een historische analyse van 40.000 medische patiëntendossiers. Ze ontdekten een verband tussen aandoeningen van de luchtwegen, zoals longontsteking, en een daaropvolgende hartaanval of beroerte; om precies te zijn: het risico daarop was vijfmaal zo groot.
Longinfecties verstoren blijkbaar de vet/plaque-afzetting in de slagaderen, wat een theoretisch probleem tot een dodelijke ziekte maakt.16 Een van de hoofdonderzoekers was professor Patrick Vallance van het University College London, die het probleem als volgt omschreef: ‘Als we de vijftig zijn gepasseerd, hebben we allemaal in zekere mate beginnende aderverkalking, maar meestal is die vrij onschuldig. Krijgen we echter een ontsteking, dan worden stabiele cholesterollagen instabiel, kunnen ze afbrokkelen en bloedproppen veroorzaken die tot een hartaanval of beroerte kunnen leiden.’ Medicijnen met longontsteking als bijwerking zijn dus gevaarlijker dan we dachten, zelfs schijnbaar milde (en winstgevende) antaciden als Tagamet en Zantac.
Professor Vallance en de zijnen hebben misschien nog niet het verband gelegd met longontsteking die door medicijnen ontstaat, maar wij wel. Toen wij de beschikbare sterftestatistieken voor de belangrijkste antaciden tegen maagzweer bestudeerden, zagen wij een consistent patroon. Zodra patiënten deze medicijnen nemen, schiet het sterftecijfer omhoog. In het geval van H2-antagonisten als cimetidine (Tagamet) neemt het aantal sterfgevallen in het eerste jaar met 90 procent toe.17
De drie belangrijkste proton-pompremmers (deze remmen de productie van maagzuur) (omeprazol, pantoprazol, rabeprazol en lansoprazol) geven een algehele stijging van 60 procent te zien van het aantal non-ulcer doden, sterfgevallen die niet door de maagzweer worden veroorzaakt.18 Omeprazol (Losec) gaat gepaard met een stijging van 44 procent van het aantal doden in het eerste jaar, waarvan sommige ‘ziekten van de bloedsomloop’ betreffen.19 Dit bevestigt dat maagzuurremmers, zoals de analyse van professor Vallance laat zien, een latente slagaderlijke ziekte in een dodelijke aandoening kunnen veranderen; en dat allemaal via longontsteking, een ziekte waarvan we dachten dat we er al jaren geleden mee hadden afgerekend.
Tony Edwards
0 Plas SM (RIVM), Gageldonk-Lafeber AB van (RIVM). Infecties van de onderste luchtwegen samengevat. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM
1 JAMA, 1995; 274: 134-41
2 Am Fam Physician, 2004; 70: 899-908
3 Semin Respir Infect, 2000; 15: 195-207
4 Infect Dis Clin North Am, 1998; 12: 761-79
5 Crit Care Med, 2000; 28: 2799-804
6 JAMA, 2004; 292: 1955-60
7 Scand J Respir Dis, 1977; 58: 41-50
8 Chest, 1989; 96: 512-5
9 Scand J Respir Dis, 1977; 58: 41-50
10 Thorax, 1984; 39: 57-64
11 Rev Rhum Engl Ed, 1996; 63: 453-6
12 Mil Med, 2004; 169: 298-300
13 Chest, 2003; 123: 2146-8
14 Rev Mal Respir, 1996; 13: 127-32
15 Cleve Clin J Med, 2001; 68: 782-5, 789-95
16 N Engl J Med, 2004; 351: 2599-610
17 Gut, 1992; 33: 1280-4
18 J Gastroenterol Hepatol, 2005; 20: 11-25
19 Gut, 2003; 52: 942-6
Wat is longontsteking?
• Vergelijkbaar met griep
• Komt voornamelijk voor bij hoogbejaarden en kleine kinderen
Longontsteking is geen ziekte met één duidelijke oorzaak, maar een term die op een algemene ontsteking van de long wijst, die door diverse besmettelijke organismen kan ontstaan; meestal gaat het om allerlei soorten bacteriën zoals Streptococcus, Staphylococcus, Pseudomonas, Haemophilus, Chlamydia en Mycoplasma, maar ook allerlei virussen, bepaalde schimmels en protozoa (eencelligen).
De ziekte wordt gewoonlijk veroorzaakt door de ziekteverwekker Streptococcus pneumoniae (ook bekend als ‘pneumokok’. Deze anaërobe bacterie (die zonder zuurstof kan leven) veroorzaakt 80 procent van de gevallen van lobaire pneumonie, een longontsteking die zich beperkt tot één kwab.
Staphylococcus aureus, een bacterie die meestal onder de huid of in de neus van gezonde mensen wordt meegedragen, kan eveneens longontsteking teweegbrengen. Dit vormt met name een probleem in ziekenhuizen, waar een antibiotica-resistente vorm van deze bacterie – methicilline-resistente Staphylococcus aureus, of MRSA – momenteel endemisch is.
De vaak dodelijke veteranenziekte, ook wel legionellosis genoemd, is een vorm van bacteriële longontsteking die wordt veroorzaakt door Legionella pneumophila, micro-organismen die alomtegenwoordig zijn in onze omgeving. We kunnen de ziekte oplopen door verontreinigde airco-systemen, bubbelbaden of thermale baden.1 Thermale baden in kuuroorden of sauna’s kunnen ook met andere gramnegatieve bacteriën zijn besmet die longontsteking veroorzaken.2 Overigens is een virale longontsteking door een simpele verkoudheid, griepaanval of waterpokken meestal minder hevig.
Maar hoe weten we nu of we longontsteking hebben en niet gewoon een verkoudheid of griep? Om te beginnen lijkt longontsteking niet op een verkoudheid omdat er geen nasale symptomen zijn. Zo heb je geen verstopte neus. De symptomen die er wel bij horen lijken op die van griep: rillingen, verhoging, ophoesten van soms bloederig slijm. Maar het klassieke symptoom van longontsteking is kortademigheid of een ongewoon snelle ademhaling. Deze wordt veroorzaakt door ophopend vocht in de alveoli (longblaasjes) dat het functioneren ervan belemmert. Ook pijn op de borst en maagpijn zijn symptomen en soms slaan de nagels wit uit. Normaal gesproken kan een volledige diagnose alleen worden gesteld door middel van een laboratoriumtest van opgehoest slijm en/of een röntgenfoto van de borst.
Wie behoren tot de risicogroep als het om longontsteking gaat? Vooral hartpatiënten (met name mensen die aan congestieve hartinsufficiëntie lijden), diabetici of patiënten van wie het immuunsysteem is aangetast (zoals aids-patiënten of mensen die een chemokuur ondergaan) en zware drinkers behoren tot de kwetsbare groep. Iedereen die in een ziekenhuis een borstoperatie ondergaat, kan de aandoening krijgen, evenals patiënten op de intensive care (zie hoofdartikel). Hoogbejaarden die kunstmatig gevoed worden, lopen het risico voedseldeeltjes of keelbacteriën in te ademen; deze kunnen beide aanleiding geven tot longontsteking.3 Jonge, en dan vooral ondervoede kinderen, lopen ook meer risico.
1 Lancet, 1996; 347: 494-9
2 Epidemiol Infect, 1991; 107: 373-81
3Drugs Aging, 1994; 4: 21-33
Alternatieve behandelingen van longontsteking
• Meer zink
• Vitaminesupplementen met hoge doses vitamine C en A
• Conventionele antimicrobiële middelen op kruidenbasis
Preventieve maatregelen
Mensen met een gezond afweersysteem krijgen zelden longontsteking; met een normaal functionerend afweermechanisme blijven we de ziekte de baas of is de ziekte minder hevig. Met gezond eten, eventueel in combinatie met multivitaminen- en/of mineralensupplementen, zijn we meestal in staat longontsteking op een afstand te houden.
Er zijn drie specifieke micronutriënten die met name effectief zijn om longontsteking te voorkomen:
-Zink; van zinktekort is bekend dat het gepaard gaat met een zwakkere afweer en dus met een grotere vatbaarheid voor ernstige infectieziekten. Uit talloze onderzoeken is gebleken dat het aantal gevallen van longontsteking in ontwikkelingslanden met de helft kan worden teruggebracht als kinderen dagelijks 20-30 mg zink krijgen.1 Zelfs in de rijke, westerse landen hebben kinderen echter vaak zinkgebrek. De moderne landbouwtechnieken, voedselontwikkeling en -verwerking hebben ertoe bijgedragen dat de gemiddelde zinkopname in ontwikkelde landen met ongeveer een derde onder de dagelijks aanbevolen hoeveelheid is gezakt.2 Bij longontsteking blijkt zink de ontsteking van de long en verstopping van de luchtwegen tegen te gaan.3 Symptomen van zinkgebrek zijn onder andere minder snelle wondheling, haaruitval, huiduitslag, nachtblindheid en een verminderde smaak en reuk.
-Vitamine C is ook een krachtig wapen tegen longontsteking. In een overzichtsonderzoek van zestig afzonderlijke onderzoeken uitgevoerd aan de universiteit van Helsinki concludeerde professor Harri Hemila dat vitamine C een substantieel en consistent voordeel biedt. Aangetoond werd dat het aantal gevallen van longontsteking tot de helft werd teruggebracht wanneer er meer dan 1g/dag (ongeveer twintig keer de dagelijks toegestane hoeveelheid) werd ingenomen. Dit gold vooral voor oudere mensen, zelfs bij de ernstige gevallen waarvoor ziekenhuisopname vereist was.4
– Vitamine A blijkt een krachtige infectiebestrijder in geval van longontsteking, hoewel het merendeel van de klinische experimenten erop wijst dat de vitamine niet per se tegen longontsteking werkt.5 Niettemin blijken hoge doses vitamine A van onschatbare waarde te zijn bij mazelen, doordat deze vitamine de complicaties van de ziekte, waaronder longontsteking, helpt bestrijden.6
Behandeling van longontsteking
Bloedprikken en uitstrijkjes wijzen uit welk organisme de boosdoener is en die is bepalend voor de behandelmethode. Zo wordt longontsteking door bacteriële infectie meestal met antibiotica behandeld; het type antibioticum is dan weer afhankelijk van het soort bacterie. Een groeiend probleem is echter dat steeds meer bacteriën resistent zijn geworden, waardoor antibiotica niets meer uitrichten tegen allerlei infectieziekten, waaronder longontsteking. Bij een ernstige ontsteking, vooral bij bejaarden en jonge kinderen, kan ziekenhuisopname nodig zijn. Dan wordt er intraveneus vloeibare antibiotica toegediend, evenals extra zuurstof met een zuurstofmasker.
Wordt de longontsteking door een schimmel veroorzaakt, dan behandelt men die met specifieke antischimmelmiddelen. Bij een virale longontsteking tot slot wordt er niets gegeven; ons immuunsysteem moet dan zelf de strijd met de ziekte aangaan. Als alternatief kunt u proberen:
Knolzijdeplant; werd door indianenstammen in Amerika gebruikt als natuurlijke remedie tegen allerlei soorten longinfecties; volgens de Amerikaanse farmacopee behoorde de plant tot 1905 zelfs tot de officiële medicijnen. Klinisch onderzoek heeft echter niet kunnen aantonen wat de werking is.
De traditionele Chinese geneeskunde blijkt heel effectief bij longontsteking onder jeugdige patiënten. In een onderzoek onder ruim vijftig kinderen genas 80 procent volledig na een gecombineerde behandeling van acupunctuur en kruiden als xie bai san en banxia houpo tang.7
Waterstofperoxide is een niet-alledaagse behandeling die negentig jaar geleden voor het laatst werd toegepast. Daarbij wordt waterstofperoxide (H2O2) in de aderen van de patiënt geïnjecteerd. In 1919 brak een epidemie van virale longontsteking uit onder de in India gestationeerde Britse troepen, met als gevolg dat vier van de vijf manschappen aan de ziekte overleden. Niets leek te helpen, dus probeerden de wanhopige artsen H2O2. Bij hun eerste patiënt ‘verminderde de koorts binnen zes uur na injectie, verdween zijn delirium (voor de behandeling moest de patiënt vanwege delirium aan zijn bed worden vastgebonden), zat de patiënt weer rechtop in bed en vroeg wat te eten’, meldt het doktersrapport. ‘In de dagen daarop zakte zijn temperatuur tot normaal en na een periode van drie weken was de patiënt helemaal beter.’ Dit bracht de artsen ertoe 25 terminale gevallen voor behandeling met H2O2 te selecteren, wat de levens van meer dan de helft van hen redde. De artsen concludeerden dat de behandeling werkte omdat deze ‘de circulerende toxines door oxidatie inert maakte.’8 Hoewel Britse legerartsen de behandeling met H2O2 indertijd volkomen veilig achtten, staat men in de moderne medische wetenschap over het algemeen afkerig tegenover deze therapie. Ze wordt nu overigens wel als alternatieve behandeling tegen kanker toegepast.
Cayennepeper (Capsicum frutescens) is een antimicrobiële stof die tegen infecties als longontsteking kan helpen.
Bromelaïne, oraal toegediend, verminderde de hoeveelheid opgehoest slijm en de pusachtige samenstelling ervan bij 124 patiënten die vanwege verschillende soorten longaandoeningen, waaronder longontsteking, waren opgenomen.9
Conventionele kruidenpreparaten zoals Berberis vulgaris (berberis). B. aquifolium (Pinot Noir druif) en Hydrastis canadensis (Canadese geelwortel) bevatten berberine, een krachtige antibacteriële stof.10 U kunt ook Echinacea in zeer hoge doses (900 mg) en verse knoflook proberen in geval van een virale longontsteking.
Manuka honing werkt tegen een groot aantal verschillende soorten bacteriën.
Van een hoogwaardig Lactobacillus probiotisch preparaat is aangetoond dat het infecties van de luchtwegen bij kinderen wist te voorkomen.11
BRONNEN:
1 J Pediatr, 1999; 135: 689-97
2 J Orthomolec Med, 1995; 10: 149-64
3 Lancet, 2004; 363: 1683-8
4 Int J Tuberc Lung Dis, 1999; 3: 756-61
5 Acta Paediatr, 2004; 93: 1437-42
6 Cochrane Database Syst Rev, 2002; 1: CD001479
7 J Tradit Chin Med, 1998; 18: 174-7
8 Lancet, 1920; 1: 432-3
9 J Clin Invest, 1985; 75: 134-41
10 Ann Trop Med Parasitol, 1991; 85: 417-25
11 BMJ, 2001; 322: 1318-9, 1327-9
Andere iatrogene longaandoeningen
• Vermijd NSAID’s
• Blijven soms hardnekkig in stand na staken medicijngebruik
Artsen maken zich steeds meer zorgen over de schade die ze aan de longen van patiënten kunnen aanrichten die tot ziekte en zelfs tot de dood kan leiden. ‘Iatrogene ziekte van de luchtwegen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit (ziektecijfer) en mortaliteit (sterftecijfer) onder patiënten,’ waarschuwen artsen van de prestigieuze Mayo-kliniek in de Verenigde Staten.1 Een belangrijke boosdoener is radiotherapie als onderdeel van de behandeling van borstkanker. Longontsteking is een bijwerking die daar vaak bij voorkomt, wat artsen afdoen als een ‘bekende complicatie’.2 In sommige gevallen kan zelfs een bloedtransfusie de oorzaak van longontsteking zijn.3
Maar de grootste zondaars zijn de medicijnen op recept, die niet alleen longontsteking, maar ook bronchitis en astma kunnen veroorzaken. Franse artsen aan de Claude-Bernard Universiteit in Lyon verzamelden het grootste deel van het bewijsmateriaal tegen medicijnen die internationaal gezien het vaakst worden voorgeschreven. Zo kunnen NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs), de meest voorgeschreven ontstekingsremmers bij artritis, ‘doorgaans ernstige bronchospasmen’ geven, evenals bètablokkers en ACE-remmers, beide eerstelijnsbehandelingen bij hartstoornissen.4
Dr. Saresh Babu van het Britse Southampton General Hospital formuleert het als volgt: ‘Aandoeningen van de luchtwegen die door medicijnen worden veroorzaakt, vormen een groot probleem en diagnose in een vroeg stadium is van wezenlijk belang.’ Vele iatrogene longaandoeningen zullen verbetering te zien geven wanneer de boosdoeners niet meer worden gebruikt, maar andere zijn niet meer ongedaan te maken.5
1 Clin Chest Med, 2004; 25: 15-24
2 Pneumologie, 2004; 58: 404-7
3 Clin Chest Med, 2004; 25: 15-24
4 Rev Mal Respir, 1996; 13: 339-60
5 Clin Chest Med, 2004; 25: 113-22
