IK BEN EEN VROUW VAN 35 JAAR EN IK HEB SINDS MIJN TIENERJAREN GEEN REGELMATIGE MENSTRUATIE MEER GEHAD. SINDSDIEN BEN IK OOK ONVRUCHTBAAR EN LIJD IK AAN HIRSUTISME (OVERBEHARING) EN EEN ONTSIERENDE HUIDAANDOENING. ONLANGS WERD DE DIAGNOSE POLYCYSTEUS OVARIUM SYNDROOM (PCOS) GESTELD. KUNNEN DE CONDITIE VAN MIJN HUID EN DE OVERBEHARING HET GEVOLG ZIJN VAN DIT SYNDROOM? WEET IEMAND WAT DE OORZAAK VAN HET SYNDROOM IS EN KAN ER IETS AAN GEDAAN WORDEN? – ON, LONDEN

Polycysteus ovarium syndroom (PCOS) is een van de meest voorkomende oorzaken van onvruchtbaarheid bij vrouwen; tot 10 procent van de vrouwelijke bevolking lijdt eraan, maar het syndroom blijft vaak onopgemerkt, ook als de patiënt een of meer symptomen heeft. De klachten zijn onder meer hirsutisme (overmatige haargroei, normaal of abnormaal over het lichaam verdeeld), kaalheid van het mannelijke type (alopecia androgenetica), onregelmatige menstruatie, onvruchtbaarheid en gewichtsproblemen zoals zwaarlijvigheid. Andere symptomen zijn acne, verhoogde insulinespiegels, insulineresistentie, diabetes en een hoge bloeddruk.

Oorzaken

Het syndroom wordt veroorzaakt door abnormale hormoonspiegels, meestal van het luteïniserend (LH) of het follikelstimulerend hormoon (FSH), die samen de ovulatie mogelijk maken. De naam is afgeleid van de talloze cysten die op de eierstokken worden gevormd, hoewel dit niet altijd gebeurt. Zo bleek in een onderzoek dat de eierstokken van patiënten met PCOS van normale grootte waren en geen afwijkingen vertoonden.10

Hoewel de oorzaak van de aandoening onbekend is, blijkt er een duidelijk verband te bestaan tussen PCOS en gewichtsproblemen. De meeste patiënten hebben moeite hun gewicht op peil te houden en twee derde van de vrouwen met boulimia heeft ook PCOS. Bij zwaarlijvige vrouwen is het gehalte aan seksehormonen bindend globuline (SHBG) in het bloed veel lager. Dit tekort kan tot verhoogde testosteronspiegels leiden die op hun beurt enkele verontrustende symptomen van PCOS kunnen veroorzaken, zoals excessieve haargroei op het gezicht en kaalhoofdigheid.

Remedies

Afvallen is een van de belangrijkste niet-medicinale remedies om de ergste klachten van PCOS tegen te gaan. Mogelijk verbetert de ovulatie er ook door.11 Deze bevinding werd door nog een onderzoek gestaafd waarin alle vrouwelijke PCOS-patiënten (op één na) die afgevallen waren, zwanger raakten.12

Een dieet met weinig koolhydraten waarin ook alle geraffineerde koolhydraten worden vermeden – zoals het modieuze Atkins-dieet, hoewel wij liever het Montignac-dieet aanraden, omdat dat veiliger is – biedt het dubbele voordeel van gewichtsafname en lagere insulinespiegels. Volgens het Center for Polycystic Ovarian Syndrome aan de universiteit van Chicago neemt daardoor ook de productie van testosteron in de eierstokken af.

In het centrum ontdekte men tevens dat een op de drie vrouwen met PCOS een abnormale glucosetolerantie heeft en dat een op de tien rond de leeftijd van veertig jaar diabetespatiënte wordt. (http://centerforpcos.bsd.uchicago.edu/). Verschillende onderzoeken wijzen erop dat 30 procent van de PCOS-patiënten ook insulineresistent is; sommige onderzoekers menen dat dit percentage zelfs hoger ligt (International Council on Infertility, http://www.inciid.org).

Behalve het gewicht speelt volgens bevindingen van het centrum ook een tekort aan bepaalde voedingsstoffen een rol bij het ontstaan van het syndroom. Een chromosupplement kan helpen tegen glucosetolerantie;13 u kunt dus overwegen uw gewone voeding met chroom aan te vullen. Uw supplement zou ook een hoogwaardige multivitamine/mineralencombinatie moeten bevatten, plus extra zink (30 mg/dag) en essentiële vetzuren. Zorg er ook voor dat u genoeg vitamine B binnenkrijgt. Deze vitamine helpt de lever bij zijn belangrijkste functie, namelijk stoffen (waaronder hormonen) ontgiften. Deze moeten uiteindelijk door het lichaam worden uitgescheiden.

Ook lichaamsbeweging helpt om het lichaamsvet te verminderen en het SHBG-gehalte te verhogen, zodat het effect van de hoge concentraties testosteron wordt tegengegaan. U verlaagt er eveneens hoge oestrogeenspiegels mee. Uit een onderzoek bleek dat vrouwen die vier uur per week aan sport deden, de helft minder risico liepen borstkanker te krijgen.14

Verminder stress

Naast voedingsaspecten is langdurige stress ook een factor die de aandoening verergert. Volgens Colette Harris, auteur van PCOS: A Woman’s Guide to Dealing With Polycystic Ovary Syndrome (Thorsons, 2000) stimuleert stress de stresshormonen, met name cortisol, waardoor uw bloedsuikergehalte omhoogschiet voor de gewenste ‘vecht- of vluchtreactie’.

Als er voortdurend extra hoeveelheden stresshormonen vrijkomen, loopt u het risico van het Cushingsyndroom. Dit veroorzaakt gewichtstoename, stemmingswisselingen, overtollige haargroei over het hele lichaam, onregelmatige menstruatie, acne en diabetes, deels dezelfde symptomen als van PCOS. Bovendien wordt bij de meeste vrouwen met PCOS bij wie de concentraties insuline in het bloed kunstmatig hoog zijn, het cortisolgehalte hoger met het gevolg dat zij in tijden van stress met cortisol ‘overspoeld’ worden.

10 Dunaif A, Polycystic Ovary Syndrome, Onhealth Network Co, 1998: 1-4
11 Clin Endocrinol, 1992; 36: 105-11
12 Hum Reprod, 1995; 10: 2705-12
13 Metabolism, 1992; 41: 768
14 J Natl Cander Inst, 1994; 137:18