Suiker zit in veel voeding. Wat is het, wat doet het, hoe gevaarlijk is het? Suiker gebruiken we dagelijks, gewild of ongewild. Suiker staat in de belangstelling, onder andere door de suikertaks. Maar waar heb je suiker nu eigenlijk voor nodig? Hoe goed of hoe slecht is suiker? Is vruchtensuiker hetzelfde als gewone suiker? Wat doet suiker in je lijf? Is suiker verslavend?

Wat is suiker?

Wat we vooral kennen is kristalsuiker (bietsuiker of rietsuiker) is ook een voedingsmiddel en een koolhydraat. De energie-inhoud van gewone suiker (sacharose) is 16,8 kJ per gram. Deze gewone suiker is alom vertegenwoordigd in de supermarkt met talloze namen, zoals basterdsuiker, cassonade, geleisuiker, invertsuiker, kristalsuiker, oersuiker, poedersuiker, om maar een paar namen te noemen. Andere suikers zijn:

• Fructose is vruchtensuiker, een enkelvoudige suiker (monosacharide, C6H12O6. linksdraaiend). Dit zit in zoete vruchten.
• Glucose is druivensuiker of dextrose, een enkelvoudige suiker (monosacharide, C6H12O6, rechtsdraaiend) en glucose vinden we in planten (aardappels, peulvruchten, granen, enzovoort).
• Lactose is melksuiker, een tweevoudige suiker (disacharide galactose en glucose, C12H22O11). Lactose bevindt zich in de melk van alle zoogdieren, zoals koemelk en daarmee in de meeste zuivelproducten. Hiervoor is specifiek het enzym lactase nodig in de dunne darm. Is dit enzym te weinig aanwezig, dan spreken we van een lactose-intolerantie.

Geschiedenis

De oorsprong van suiker gaat terug naar 500 voor Christus. Voor deze tijd aten de mensen vooral honing om het eten te zoeten. Ook zoete planten en vruchten werden als zoetmakers gebruikt. Zo kauwde men in India op rietsuikerstengels vanwege de zoete smaak. Rond 500 voor Christus lukte het voor het eerst om de suiker uit deze rietsuikerstengels te halen. Het sap werd uit het riet geperst en werd opgekookt tot een bruine stroop. Vervolgens liet men dit kristalliseren tot suiker.

In de zevende eeuw na Christus namen Arabieren deze suiker vanuit India mee naar Europa als een ‘nieuw kruid’. En langzaam deed suiker ook zijn intrede in Noord-Afrika.

In de elfde eeuw belandde de ‘suiker’ via kruisvaarders ook in West Europa. Suiker bleef lange tijd een luxeproduct (suikerbroden genoemd) voor rijke mensen. Suiker werd vaak als medicijn voorgeschreven om je krachten te ‘herwinnen’, maar werd ook als decoratie gebruikt. Er werden op tafels tijdens grote diners suikersculpturen gemaakt.

De bekende ontdekkingsreiziger Columbus nam in 1492 suikerriet-planten mee naar Amerika. En dit was het begin van de grote rietsuikeropkomst in Amerika.

Vanaf 1880 kwam de teelt van suikerbieten op gang en werd dit de belangrijkste suikerbron van Europa. In de afgelopen 140 jaar is de productie gestegen van 11.000 ton, naar 1 miljoen ton per jaar, dat is honderd keer zoveel. De gemiddelde Nederlander eet 100 gram suiker per dag, dat is 40 kilo per jaar.

Vertering

De meeste koolhydraten zijn zetmeel, die gesplitst moeten worden naar enkelvoudige suikers. Dat gebeurt via allerlei enzymen in de mond (speeksel), alvleesklier en dunne darm. Uiteindelijk worden drie soorten naar de lever gebracht: glucose, fructose en galactose. De lever brengt dit zelf terug naar alleen glucose en slaat dit op als glycogeen. Deze voorraad volstaat maar kort en na twee dagen is het op.

Glycemische index

De glycemische index (GI) is de mate waarin koolhydraten in de darm worden verteerd ofwel waarin suikers in het bloed worden opgenomen (bloedsuiker). Hoe sneller de index, hoe sneller de opname en hoe sneller de bloedsuikerspiegel stijgt. Hoe lager de index, hoe beter. Onze tafelsuiker heeft een GI van 100, het hoogste getal, en verstoort daarom de bloedsuikerspiegel en vooral ook de regelstations, waaronder de alvleesklier. Daarmee ligt suikerziekte (diabetes mellitus 2) op de loer. De GI zou onder de 55 moeten zijn en deze hoeveelheid vind je in groene groenten, bonen, peulvruchten, noten en fruit. Voor al dit voedsel geldt wel dat het nog heel moet zijn, dat wil zeggen met de vezels intact.

Onze tafelsuiker is een geraffineerd product. Dat betekent dat alle natuurlijke ballaststoffen eruit zijn gehaald waardoor de index zo hoog is. Maar om opgenomen te worden, heeft ook tafelsuiker hulpstoffen nodig, wat het ‘rooft’ uit ons lichaam, met name de B-vitaminen, zink, magnesium en calcium. De suikers in genoemde groenten en fruit hebben dit nadeel niet, want de ballaststoffen zitten er nog omheen.

Gezondheidsgevaar

Naast het roven van essentiële vitaminen en mineralen, voedt tafelsuiker ook schimmels en gisten in onze darmen. Dit gaat meestal gepaard met klachten, zoals een opgeblazen buik, krampen, eczeem en vermoeidheid. Een teveel aan suiker in het lichaam wordt omgezet naar vet, een evolutionair nuttige overwinterings-strategie. In onze moderne samenleving leidt dat echter tot overgewicht (obesitas) met alle bijbehorende nadelige gevolgen. In de coronatijd weten we maar al te goed wat de gevaren van obesitas zijn.

Suiker is slecht voor het hart en de bloedvaten. Hoge bloedsuikerspiegels (GI) leiden tot vorming van glyco-proteïnen in het bloed, een soort lijmstof waaraan van alles blijft plakken.
Hoge bloedsuikers leiden ook tot uitputting van de alvleesklier met diabetes tot gevolg. Verder heeft suiker ook te maken met cariës (tandbederf), ADHD (hyperactief gedrag), huidaandoeningen, depressies, huidaandoeningen en zelfs met kanker. De term geraffineerd die bij onze tafelsuiker behoort, heeft dus ook een figuurlijke betekenis!

In de winkel

Zoals al in het begin gezegd, komt suiker onder talloze namen voor in de winkel. Een onderzoek van ‘de voedselwaakhond’ Foodwatch in 2017 toonde aan dat aan 56 procent van alle producten in de supermarkt suiker is toegevoegd.1 Laten we groente en fruit weg uit dit onderzoek, dan betreft het zelfs 69 procent. Het zit in frisdrank, snoep, brood, blikvoer, pindakaas, kruidenzakjes om maar een paar dingen te benoemen. Twee derde van de producten in de winkel bevat suiker, dat is schrikbarend. Daarnaast bestaan er ook talloze suikervervangers, onder de meest mooi bedachte namen of onder E-nummers. Al deze ‘vervangers’ zijn mogelijk nog erger dan de suiker zelf, uitermate chemisch en hier en daar toxisch. De namen zijn vervolgens misleidend: light, zero, puur, natuurlijk. Logisch, want wanneer we de woorden Voeding en Industrie samenvoegen, slaan de marketing en de misleiding toe.

Zoethoudertjes

Suiker of zoet eten is een gewoonte. Het werkt in op ons beloningssysteem in de hersenen. Iedere keer krijgen we kortstondig een goed gevoel, vrijwel direct daarna een dip in de energie, waardoor we weer naar suiker grijpen. Suiker is echter niet verslavend, zoals heroïne, cocaïne of zelf cafeïne. Dat is prettig, want dat betekent dat je zonder probleem kunt stoppen met suiker. Zoet eten is een gewoontegedrag.

Mede daarom is er slechts één manier om van suiker, de stille sluiper, af te komen: rigoureus stoppen met suiker toevoegen aan welk eten of drinken dan ook, maar ook met frisdranken, snoep, koek, taart, toetjes, voorverpakte ‘etenswaren’. Het is even door de zoete appel heen bijten, maar in 3 à 4 weken is er reeds succes; je voelt je beter en energieker. Je energie is dan al constanter geworden over de gehele dag. Na 3 tot 4 maanden ben je daadwerkelijk een ander mens: fitter, gezonder, blijer, vrij van vele kleine kwaaltjes. In mijn 35 jaar ervaring in de praktijk is het resoluut stoppen de enige werkbare manier gebleken, én met gegarandeerd succes. Houd jezelf niet zoet met deze domme gewoonte. Zoete broodjes worden doorlopend gebakken, en inderdaad deze zijn altijd geraffineerd.

Webinar
Over dit onderwerp heeft Robert Muts een webinar gegeven. Dit is terug te vinden op: www.integraalmedischcentrum.nl/webinar.

Bronnen
www.foodwatch.org/nl/current-nieuws/2017/verborgen-suiker-10-onverwachte-producten-vol-suiker/