Onjuiste theorieën zijn vaak hardnekkig. Een niet meer weg te denken voorbeeld daarvan is de theorie dat cholesterol schadelijk is voor je hart. Die theorie was gebaseerd op slechte wetenschap: de bekende ‘Zeven Landen Studie’ van de Amerikaanse fysioloog Ancel Keys. Hij zag dat in landen waar mensen veel verzadigde vetten aten, meer hartziekten voorkwamen.

Rondom die theorie, namelijk dat ‘verzadigd vet hetzelfde is als cholesterol, en cholesterol hetzelfde is als atherosclerose en hartinfarcten’, verrees in de loop der jaren een enorme voedingsmiddelenindustrie van vetarme producten. En ook de farmaceutische industrie wist er gigantische hoeveelheden geld uit te slaan. Statines, die het cholesterol zouden verlagen en op die manier hartziekten zouden voorkomen, zijn een van de grootste melkkoeien die de geneesmiddelenindustrie ooit heeft gekend. Zelfs nu nog, nu de patenten verlopen en er goedkopere generieke middelen op de markt komen.

Het probleem is dat niemand ooit heeft kunnen aantonen dat een hoog cholesterol kwaad kan. En degene die beweert dat hij dat wel kan aantonen, blijkt opzettelijk gegevens te hebben gemanipuleerd of achtergehouden; gegevens waaruit blijkt dat de hele cholesteroltheorie niet klopt.

Een paar jaar geleden ontdekten onderzoekers van de Amerikaanse Institutes of Health een tegenstrijdigheid in een ander onderzoek, uit de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw. Bij dit grootste onderzoek naar voeding, cholesterol en hartziekten dat ooit is gedaan, waren 9.000 patiënten betrokken.

Uit dat onderzoek bleek helemaal niet dat een dieet met plantaardige oliën het aantal gevallen van hartziekte verminderde. Integendeel: patiënten die plantaardige oliën kregen, kregen vaker een dodelijk hartinfarct dan degenen die verzadigde vetten gebruikten.

De onderzoekers kwamen erachter dat de studie 16 jaar lang was achtergehouden. En toen zij in 1989 alsnog werd gepubliceerd, bleken alle gegevens die niet in het plaatje pasten weggelaten of ‘weggemasseerd’.

Vervolgens voerde het Amerikaanse Surgeon General’s Office (een overheidsorgaan) een 11 jaar durend onderzoek uit om het verband tussen vetten en hartziekten te onderzoeken. Het project werd in 1999 beëindigd wegens gebrek aan bewijs.

In 2014 haalde Time magazine het Zeven Landen-onderzoek van Keys onderuit. Het tijdschrift onthulde dat hij alleen de gegevens had gebruikt die hij nodig had, en landen had gekozen waar de kans het grootst was dat zijn hypothese zou worden bevestigd, terwijl hij de gegevens uitsloot van landen die niet in zijn theorie pasten. Zoals Frankrijk, waar mensen veel vet eten maar waar hartaandoeningen zeldzaam zijn.

In het Verenigd Koninkrijk analyseerde Zoe Harcombe van de Universiteit van West-Schotland de gegevens van zes nauwgezette cholesterolstudies opnieuw. Zij ontdekte dat het aantal sterfgevallen door hartziekte bij 1200 mannen die een dieet met plantaardige oliën kregen, exact identiek was aan het aantal sterfgevallen bij de 1200 mannen in de controlegroep die een gewoon dieet kregen. Hoewel de cholesterolwaarden in de ‘plantaardige olie-groep’ veel lager waren, vertaalde dat zich niet in minder sterfgevallen.

Maar ondanks dat keer op keer is aangetoond dat de cholesteroltheorie op zijn minst misplaatst is, en misschien zelfs op bewust bedrog berust, heeft de moderne geneeskunde haar ideeën over de oorzaken en behandeling van hartziekte op geen enkele manier aangepast.

Er staat zoveel geld op het spel dat weinig mensen de gigantische cholesterolindustrie durven af te vallen. Vetarme voedingsmiddelen leveren alleen al in Amerika jaarlijks zo’n 8 miljard dollar (7 miljard euro) op en maken 99 procent uit van de omzetgroei van de Amerikaanse voedingsmiddelenindustrie. Ook de verkoop van statines groeit gestaag, ook in Nederland. Op dit moment slikken ruim 2 miljoen mensen cholesterol-verlagers.1

Gelukkig wordt er af en toe iets gepubliceerd over andere oorzaken van hartziekten, en over betere en veiligere manieren om die te behandelen. Uit Celeste McGoverns onderzoek in deze editie (p24), blijkt dat cholesterol niet altijd de belangrijkste oorzaak van hartaandoeningen is geweest. En dat insulineresistentie ook een grote rol speelt. Een recente studie noemt insulineresistentie zelfs ‘de belangrijkste oorzaak van coronaire hartziekte, en als die aangepakt wordt kan het aantal hartinfarcten halveren’.

Waar het op neerkomt, is dat het antwoord op veel hartaandoeningen een kwestie van simpele voeding- en leefstijlveranderingen is. Veel alternatieve therapeuten boeken goede resultaten in de preventie en behandeling van hartziekten. Maar die behandelingen hebben niets te maken met het schrappen van verzadigde vetten.

De reguliere geneeskunde is te veel bezig met het winstoog-merk en blijft daardoor hangen in de theorie dat vet uit voeding in de kransslagaders terechtkomt. Het is de hoogste tijd om eens verder te kijken, naar bewerkte voedingsmiddelen waar weinig gezonds meer in zit, naar onze sedentaire leefstijl, de bizarre stress en drukte, en de verschuiving naar individualisme.

Hoe beter u erin slaagt daar niet aan mee te doen, hoe kleiner de kans op hartziekten.

Literatuur: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/cholesterol/regionaal-internationaal/regionaal