Wonderwel, Tryptofaan: zo goed, dat het uit de handel is genomen

Tryptofaan is een van de vele essentiële aminozuren in het lichaam. Het wordt volledig vanuit het voedsel opgenomen en is het enige vrije aminozuur dat de voor de hersenen vitale chemische stof serotonine kan aanmaken.

In de afgelopen vijftien jaar hebben farmaceutische bedrijven ontdekt dat lage serotoninegehalten depressie kunnen veroorzaken, waarmee bevestigd wordt wat Nobelprijswinnaars Linus Pauling en zijn partner Abram Hoffer al wisten. Deze ‘afvallige’ wetenschappers ontdekten dat een samenstelling met de naam L-tryptofaan een lichte tot gematigde depressie kon verminderen doordat ze het serotoninegehalte in de hersenen verhoogde. Een handige bijkomstigheid was dat het aminozuur eveneens angstgevoelens en slapeloosheid verminderde.

Bijna twintig jaar lang werd L-tryptofaan met succes voorgeschreven aan miljoenen mensen die aan depressie leden. Eind jaren tachtig kregen enkele patiënten echter last van ernstige bijwerkingen, met name van het eosinophilie-myalgiasyndroom, waaraan 37 patiënten vervolgens overleden. Al snel werd de bron van het probleem getraceerd tot een besmette partij van L-tryptofaansupplementen, afkomstig van een Japans bedrijf.

De reactie van de overheid was extreem: L-tryptofaan werd zonder voorbehoud uit de handel genomen. De fabrikanten van supplementen brachten vervolgens een afwijkende samenstelling op de markt: 5-hydroxytryptofaan, ofwel 5-HTP.
5-HTP: zoon van tryptofaan
In het lichaam wordt de tryptofaan uit ons voedsel door metabolisme veranderd in 5-HTP, dat vervolgens in serotonine (ook wel bekend als 5-HT) wordt omgezet. In tegenstelling tot L-tryptofaan, dat door gisting ontstaat, wordt supplementair 5-HTP afgeleid van de peulen van Griffonia simplicifolia, een West-Afrikaanse boon. Jarenlang werd het met succes voorgeschreven zonder dat er melding werd gemaakt van nadelige effecten. Toch beweerde de prestigieuze Mayo Clinic in de Verenigde Staten in 1998 dat bijna elk 5-HTP-product dat zij onderzocht hadden, ook besmet was. Vreemd genoeg viel de aanval van de Mayo Clinic samen met de lancering van Prozac.

In de VS adviseert de Food and Drug Administration, de organisatie die de medicijnen reguleert, simpelweg voorzichtig te doen met tryptofaan. Omdat het een voedingssupplement betreft en geen medicijn, kan de FDA het gebruik niet verbieden. Niettemin kan het lastig zijn om in de Verenigde Staten L-tryptofaan te verkrijgen, terwijl 5-HTP overal te koop is.

In Groot-Brittannië is tryptofaan verboden, terwijl 5-HTP als plantaardig product is vrijgesteld. Niettemin zijn er op dit moment slechts vier Britse fabrikanten die 5-HTP-supplementen maken. Het product is echter ook via internet verkrijgbaar en kan per postorder in het buitenland worden gekocht. In Nederland mag 5-HTP niet meer als supplement verkocht worden, maar nog wel in plantaardige vorm (Griffonia); L-tryptofaan is in de vorm van capsules verkrijgbaar.

Vechten tegen depressie

Afgezien van het juridische mijnenveld heeft tryptofaan bewezen echte voordelen te hebben. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat ongeveer 1000 mg tryptofaan genoeg is om slapeloosheid te bestrijden.1
Tot nu toe werden er meer dan honderd klinische experimenten met tryptofaan uitgevoerd bij depressie. Medisch gezien is dit logisch omdat in recent onderzoek werd ontdekt dat mensen die aan depressie lijden en een laag serotoninegehalte hebben, ook een laag tryptofaangehalte hebben.2

Evenzo hebben artsen in Duitsland en Japan ontdekt dat 5-HTP superieur is aan de conventionele antidepressiva. Toen 5-HTP werd vergeleken met fluvoxamine (Luvox, een toonaangevend serotonineheropname remmend antidepressivum (SSRI; in Nederland: Fevarin), kwam 5-HTP glansrijk als winnaar uit de bus, en bleek het minstens 10 procent effectiever te zijn dan Luvox bij de bestrijding van depressie, angst, slapeloosheid en fysieke symptomen. Ook werkte het sneller dan Luvox, en waren de bijwerkingen ‘licht’ tot ‘zeer licht’ in vergelijking met ‘gematigd’ tot ‘ernstig’ in het geval van Luvox.3

Ook werden er indrukwekkende resultaten behaald in een onderzoek onder bijna honderd ernstig en langdurig depressieve mensen die resistent bleken te zijn voor de conventionele behandeling. Toen zij 5-HTP kregen, wist een verbijsterend aantal van 43 ‘volledig te herstellen’.4

Hoewel de meeste onderzoeken niet aan de strengste regels van wetenschappelijk onderzoek voldoen, is er voldoende overtuigend bewijs om te concluderen dat 5-HTP ten minste ‘beter dan een placebo is om depressie te verlichten’.5 Voedingsdeskundigen adviseren om drie maal daags met 50 mg te beginnen, een dosis die tot 300 mg/dag mag worden opgevoerd.

Het ‘verlangen’ stillen en meer

Een laag serotoninegehalte kan bij diabetici tot een verlangen naar koolhydraten leiden, waardoor het moeilijk wordt zich aan een koolhydraatarm dieet te houden. Italiaanse artsen kwamen op het idee dat een verhoogd serotoninegehalte dat verlangen tegen zou kunnen gaan. Inderdaad bleken twintig diabetici die 750 mg 5-HTP per dag innamen, in staat het gehalte aan koolhydraten en vetten te reduceren, waardoor ze zich makkelijker aan hun diabetesdieet konden houden.6

5-HTP werkt eveneens om de ‘lekkere honger’ van niet-diabetici te stillen. Twee dubbel-blindonderzoeken hebben aangetoond dat de eetlust van zwaarlijvige patiënten die dagelijks een dosis van 900 mg 5-HTP namen, verminderde, wat in slechts vijf weken tijd ertoe leidde dat hun gewicht gemiddeld met 5 procent afnam.7

De pijn van fibromyalgie kan met 5-HTP worden verlicht.8 Ook ondervond 70 procent van mensen die aan migraine lijden, dat de ernst van hun migraine-aanvallen aanzienlijk afnam wanneer ze 5-HTP innamen. Dat bracht onderzoekers ertoe 5-HTP als ‘de behandeling naar keuze’ aan te bevelen.9

De bijwerkingen, zoals misselijkheid, maagzuur, winderigheid en opzwelling, zijn meestal licht. Wordt u er toch misselijk van, neem dan een lagere dosis of schakel over op 5-HTP dat met een laagje is bedekt.

Wordt u ten slotte heel slaperig van 5-HTP, dan heeft u het middel waarschijnlijk niet nodig.
Tony Edwards.

  • 5-HTP of tryptofaan?

    Hoewel er geen meldingen zijn gedaan dat 5-HTP een interactie heeft met medicijnen, is de mogelijkheid wel aanwezig, vooral met de conventionele serotonine-verhogende medicijnen (SSRI’s) en MAO-remmers.
    Als er al een wolkje aan de lucht is voor 5-HTP, dan is het de overtuiging van sommige artsen dat, aangezien het middel de controlemechanismen van de hersenen omzeilt, mensen die 5-HTP innemen, hetzelfde risico van hartklepproblemen zouden kunnen lopen als mensen die het middel Fen-Phen gebruiken (een vermageringsmiddel).10 5-HTP kan ook het serotoninegehalte tot ongecontroleerde niveaus doen stijgen wat het ‘serotoninesyndroom’ tot gevolg kan hebben, met symptomen die variëren van angst tot koorts, spierkrampen en – uiterst zelden – de dood.

    Tryptofaan is een essentiële voedingsstof die bij veel biochemische processen is betrokken, maar 5-HTP niet. Uit ons voedsel kunnen we nuttige hoeveelheden tryptofaan halen, maar geen 5-HTP. Natuurlijke voedingsbronnen zijn onder andere melk, kalkoen, kip, vis, eieren, bonen, haver en noten. Koolhydraatrijke maaltijden verhogen de opname van tryptofaan door het lichaam, terwijl eiwitrijke maaltijden het omgekeerde doen. Vitamine-B complex helpt tryptofaan om te zetten in serotonine, dus het zou wel eens heel goed kunnen zijn deze vitaminen tegelijk met 5 HTP-supplementen in te nemen.

BRONNEN:

1 Am J Psychiatry, 1977; 134: 366-70; J Nerv Ment Dis, 1979; 167: 497-9
2 Brain Behav Immun, 2002; 16: 590-5
3 Psychopathology, 1991; 24: 53-81
4 Neuropsychobiology, 1980; 6: 230-40
5 Cochrane Database Syst Rev, 2002;1: CD003198, 1980; 6: 230-40
6 Int J Obes Relat Metab Disord, 1998; 22: 648-54
7 J Neural Transm, 1989; 76: 109-17: Am J Clin Nutr, 1992; 56: 863-7
8 J Int Med Res, 1990; 18: 201-9
9 Eur Neurol, 1986; 25: 327-9
10 Townsend Lett Docs, 2003; 241/242: 108-12

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Medisch Dossier

De invloed van klanken op je lichaam

Van ziekte en zorg naar gezond gedrag

Een echte allrounder; Magnesium

Het celgeheugen

Hersenen onder hoogspanning

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Medisch Dossier avatar

Over de auteur

Lees meer artikelen van Medisch Dossier