Sterven in de 21e eeuw is een paradox, aldus een onderzoekscommissie van het medisch vakblad The Lancet.1 Met name Covid-19 heeft ertoe geleid dat mensen de ultieme gemedicaliseerde dood zijn gestorven, vaak alleen in ziekenhuizen met weinig of geen contact met hun familie.
Tegelijkertijd blijven in andere landen veel mensen onderbehandeld, sterven ze aan aandoeningen die te voorkomen hadden kunnen worden en hebben ze geen toegang tot elementaire pijnverlichting. Dit onevenwichtige en tegenstrijdige beeld van dood en sterven is de aanleiding voor de Lancet Commission on the Value of Death om een nieuwe visie op dood en sterven voor te stellen met een grotere betrokkenheid van gezin en gemeenschap naast gezondheids- en sociale zorgdiensten, en met meer steun voor rouwverwerking. Want, zo menen de commissieleden, de vergaande nadruk op medische zorg en het vermijden van de dood, leidt ertoe dat miljoenen mensen tegenwoordig in de periode voor hun dood onnodig lijden.
De commissie besluit haar studie met een hele reeks aanbevelingen gebaseerd op vijf principes:
- de ongelijkheid in de sociale determinanten van dood, sterven en rouwen wordt aangepakt;
- sterven wordt opgevat als een relationeel en spiritueel proces in plaats van simpelweg een fysiologische gebeurtenis;
- netwerken van professionals, families en de bredere gemeenschap bieden ondersteuning voor mensen die sterven, zorgen en rouwen;
- gesprekken en verhalen over alledaagse dood, sterven en verdriet worden gemeengoed;
- en de dood wordt erkend als waardevol.
In Nederland houdt het Landelijk Expertisecentrum Sterven zich bezig de stervenscultuur in ons land en deelt op deze pagina tips en handreikingen om de dood bespreekbaar te maken. Van de Nederlanders geeft 54 procent aan niet genoeg gesproken te hebben over de dood met iemand die er nu niet meer is.
Hierdoor hebben zij niet goed afscheid kunnen nemen en nu spijt. Het centrum gaf een boekje uit, Sterven. Tijd voor een ander verhaal, met daarin handreikingen voor verschillende momenten in het intensieve proces van sterven.
Wil je meer weten? In onze mei-editie 2021 interviewden wij Ineke Visser, initiatiefnemer en voorzitter van het centrum. Dit interview kun je hier lezen.
Bron
1. The Lancet, Vol. 399, No. 10327